Oscar Wilde

Oscar Wilde (1854–1900) a oa ur c'hoarivaour, ur romantour hag ur barzh iwerzhonat saoznek da vare ar rouanez Victoria (1819–1901, ren 1837–1901).
Brudet eo hiziv c'hoazh dre e skridoù, hogen en e gaozioù dreist-holl ez anadas e ijin. Kollet eo bet e gomzoù, biskoazh ne aozas e vuhezskrid, met e lizheroù a ziskouez e oa unan eus lemmañ speredoù an XIXvet kantved. Gant e bluenn likant e skrivas en un doare skañv diwar-benn dodennoù sirius. Adalek e yaouankiz e roas e soñj a-zivout e vuhez hag e labour, kenderc'hel a reas e-pad ar bloavezh ma voe en Amerika o kelenn (1884), betek ar mare ma voe brudet-bras, e deroù ar bloavezhioù 1890 ; da neuze e kenskrive gant kalz uhelidi er bedoù arzel, lennegel ha politikel. Diskaret e voe e 1895, prosez a voe, toullbac'het e voe : biskoazh avat ne gollas Oscar Wilde e vousfent.

Aktourien

Ker chañsus eo an aktourien. Gallout a reont dibab c'hoari en un drajedienn pe ur gomedienn, gouzañv pe zihuediñ, c'hoarzhin pe skuilhañ daeroù. Disheñvel eo avat er vuhez wirion. An darn vuiañ eus ar wazed hag ar merc'hed zo rediet da c'hoari rolloù n'int ket perzhek evito. Ar bed zo ul leurenn, met tutaet fall eo ar pezh.: — Actors are so fortunate. They can choose whether they will appear in tragedy or in comedy, whether they will suffer or make merry, laugh or shed tears. But in real life it is different. Most men and women are forced to perform parts for which they have no qualifications. The world is a stage, but the play is badly cast. ^[1]

Arc'hant

An darn vuiañ eus an dud a ra freuz-stal goude bout postet re e komz-plaen ar vuhez. Un enor eo bout aet da raz dre ar varzhoniezh.: — Most people become bankrupt through having invested too heavily in the prose of life. To have ruined oneself over poetry is an honour.
Gwell eo kaout ur c'horvoder padus eget bout boemus.: — It is better to have a permanent income than to be fascinating.
N'eus nemet ur renkad hepken er gevredigezh hag a soñj muioc'h en arc'hant eget a rbinvidien, hag ar beorien eo. Ne c'hall ar beorien soñjal e tra ebet all. Setu gwalenn ar baourentez.: — There is only one class in the community that thinks more about money than the rich, and that is the poor. The poor can think of nothing else. That is the misery of being poor.
Trajedienn wirion ar beorien eo ne c'hallont kaout netra nemet an emnac'h. Ar pec'hedoù brav, evel an traoù brav, zo brient ar binvidien.: — The real tragedy of the poor is that they can afford nothing but self-denial. Beautiful sins, like beautiful things, are the privilege of the rich.

Arzoù

An arzoù eo ar skol zereat evit deskiñ an arzoù, n'eo ket ar vuhez.: — The proper school to learn art in is not life but art.
An arzourien fall eo an arzourien nemeto am eus anavet biskoazh hag a oa tud c'hwek. N'eus eus an arzourien vat nemet dre ar pezh a reont, ha neuze ez int dizudi a-grenn e-keñver ar pezh int.: — The only artists I have ever known who are personally delightful are bad artists. Good artists exist simply on what they make, and consequently are perfectly uninteresting in what they are.
An arzourien wirion ne reont van ebet eus an arvesterien. Evito n'eus ket eus an arvesterien.: — A true artist takes no notice whatever of the public. The public are to him non-existent.
An dra bennañ hag a laka ar vuhez da c'hwitadenn war dachenn an arzoù eo an dra hag a ro d'ar vuhez he surentez hudur — ar fed ma ne c'heller nepred adkemer rik an hevelep from.: — The chief thing that makes life a failure from the artistic point of view is the thing that lends to life its sordid security — the fact that one can never repeat exactly the same emotion.
An holl arzoù zo direol.: — All art is immoral.
An holl arzoù zo gorreel hag arouezek war an dro.: — All art is at once surface and symbol.
Ar pezh a zo gwir a-fed an arzoù zo gwir a-fed ar vuhez.: — What is true about art is true about life.
Ar re stuziet eo a gav sterioù brav en traoù brav. Goanag zo evit ar re-se.: — Those who find beautiful meanings in beautiful things are the cultivated. For these there is hope.
Arsa, en arzoù emañ kevrin ar vuhez.: — Well, the secret of life is in art.
Askedoù an arvesterien eo an arzoù; askedoù ar vuhez n'int ket.: — It is the spectator and not life that art really mirrors.
Bamus eo pegen degemerus e vez an arvesterien ; pep tra a bardonont, war-bouez an dreistijin.: — The public is wonderfully tolerant; it forgives everything except genius.
Bout anat eo bout naturel, ha bout nann arzel eo bout anat.: — To be natural is to be obvious, and to be obvious is to be inartistic.
Bout mistri war an arvesterien eo labour an arzoù. Arabat eo d'an arvesterien bout mistri war labour an arzoù.: — The work of art is to dominate the spectator. The spectator is not to dominate the work of art.
Brav eo al labour arzel dre m'eo ar pezh n'eo biskoazh bet an arzoù ; hag e vuzuliañ dre reol an dremened zo e vuzuliañ dre unan eo e barfeted wirion e keñver he asked.: — The work of art is beautiful by being what art never has been; and to measure it by the standard of the past is to measure it by a standard on the reflection of which its real perfection depends.
Daou zoare zo da na karout an arzoù. An eil eo nag o c'harout hag egile eo o c'harout gant poell.: — There are two ways of disliking art One is to dislike it and the other to like it rationally.
Diezhomm a-grenn eo an holl arzoù.: — All art is quite useless.
Diskuliañ an arzoù ha kuzhat an arzourien eo pal an arzoù.: — To reveal art and conceal the artist is art's aim.
Dispar e voe an Azginivelezh abalamour ma ne glaskas ket diluziañ kudennoù kevredigezhel ha ne reas ket war-dro traoù a-seurt-se, hogen gouzañv a reas ma tiorrje an hiniennoù en o frankiz, en un doare brav ha naturel, ha neuze he devoe arzourien veur ha hiniennoù meur.: — The Renaissance was great because it sought to solve no social problem, and busied itself not about such things, but suffered the individual to develop freely, beautifully, and naturally, and so had great and individual artists and great and individual men.
Dleet eo d'an arzourien krouiñ traoù brav, met arabat eo dezho lakaat tra pe dra eus o buhez enno. Emaomp o vevañ en un amzer ma reer ouzh an arzoù evel pa vijent savet e-sell da vout un doare emvuhezskrid. Kollet hon eus skiant difetis ar gened.: — An artist should create beautiful things, but should put nothing of his own life into them. We live in an age when men treat art as if it were meant to be a form of autobiography. We have lost the abstract sense of beauty.
Dre an arzoù ha dre an arzoù hepken e c'hellomp kompren hor parfeted ; drezo hepken e c'hellomp en em wareziñ diouzh dañjerioù hudur ar vuhez wirion.: — It is through art, and through art only, that we can realise our perfection; through art and through art only, that we can shield ourselves from the sordid perils of actual existence.
Dres evel ma ne c'hall ket an dud na garont ket Platon dreist ar wirionez tremen treuzoù an Akademiezh, ar re na garont ket ar gened dreist ar wirionez n'anavont nepred lec'hioù meur donañ an arzoù.: — Just as those who do not love Plato more than truth cannot pass beyond the threshold of the Academe, so those who do not love beauty more than truth never know the inmost shrine of art.
En ur mare divalav-mezh ha fur ez amprest an arzoù, n'eo ket digant ar vuhez, an eil re digant ar re all ne lavaran ket.: — In a very ugly and sensible age the arts borrow, not from life, but from each other.
Enno e klask an arzoù o farfeted, n'eo ket en diavaez dezho.: — Art finds her own perfection within, and not outside of, herself.
Evit ar re n'int ket arzourien, ha n'o deus doare ebet da vevañ estreget buhez gwirion ar fedoù, ar boan eo an nor nemeti war-du ar barfeted.: — For those who are not artists, and to whom there is no mode of life but the actual life of fact, pain is the only door to perfection.
Gouzout pennaennoù an arzoù meur zo gouzout pennaennoù an holl arzoù.: — To know the principles of the highest art is to know the principles of all the arts.
Keit ha ma 'z eo spletus pe rekis un dra, pe m'hon tizh e doare pe zoare, dre boan pe blijadur, pe ma tesach hor c'henhoal pe m'eo un tamm hollret eus hon endro, ez eo an dra-se er-maez eus tachenn an arzoù.: — As long as a thing is useful or necessary to us or affects us in any way, either for pain or pleasure, or appeals strongly to our sympathies or is a vital part of the environment in which we live, it is outside the proper sphere of art.
Koulz ar barnadennoù uhelañ hag ar re izelañ zo doareoù emvuhezskridoù.: — The highest as the lowest form of criticism is a mode of autobiography.
Mar gra an dud ouzh ar vuhez en un doare arzel ez eo o c'halonoù o empennoù.: — If a man treats life artistically his brain is his heart.
N'eus arzour ebet a gement a venn prouiñ tra pe dra. Zoken ar pezh a zo gwir a c'heller prouiñ.: — No artist desires to prove anything. Even things that are true can be proved.
N'eus arzour kleñvedel ebet. An arzourien a c'hall eztaoliñ pep tra.: — No artist is ever morbid. The artist can express everything.
N'eus ket a wirionez hollek en arzoù. Ur wirionez en arzoù eo ar pezh a vez gwir e eneb ivez.: — In art there is no such thing as a universal truth. A truth in art is that whose contradictory is also true.
N'eus pouez ebet en dremened. N'eus pouez ebet er bremañ. Ouzh an dazont e rankomp talañ. Rak ar pezh e vije bet arabat d'an dud bout eo an dremened. Ar pezh e vefe arabat d'an dud bout eo ar bremañ. Ar pezh eo an arzourien eo an dazont.: — The past is of no importance. The present is of no importance. It is with the future that we have to deal. For the past is what men should not have been. The present is what men ought not to be. The future is what artists are.
Pa vez dizemglev etre ar varnerien e vez kenemglev e kreizon an arzourien.: — When critics disagree the artist is in accord with himself.
Pardoniñ a c'hallomp d'an dud o deus savet un dra dalvoudek keit ha ma ne vamont ket outañ. An digarez nemeti evit sevel un dra zizalvoud eo e vamer kalz outañ.: —We can forgive a man for making a useful thing as long as he does not admire it. The only excuse for making a useless thing is that one admires it intensely.
Plijus eo sellout ouzh ar skeudennoù arnevez, hep mar ebet. Da nebeutañ, ouzh lod anezho. Ne c'heller ket bevañ ganto avat ; re speredek int, re ziogelus, re gefredel. Re anat eo o ster ha re fraezh e vez displeget o hentenn. E berr amzer e peurgomprener ar pezh o deus da lavarout, hag e troont da gen borodus hag anaoudeien.: — Modern pictures are, no doubt, delightful to look at. At least, some of them are. But they are quite impossible to live with; they are too clever, too assertive, too intellectual. Their meaning is too obvious and their method too clearly defined. One exhausts what they have to say in a very short time, and then they become as tedious as one's relations.
Seul vui ma studier an arzoù, seul nebeutoc'h e karer an Natur. Ar pezh a ziskuilh an arzoù dimp e gwirionez eo an diouer a vennad en Natur, he untonelezh dreistordinal, he stad diechu-krenn.: — The more we study art the less we care for Nature. What art really reveals to us is Nature's lack of design, her curious crudities, her extraordinary monotony, her absolutely unfinished condition.
Ur fazi eo soñjal e vez diskouezet entan un den en un oberenn arzel. Atav e vez an arzoù difetisoc'h eget ma kreder. Ar stummoù hag al livioù a gont diwar-benn stummoù ha livioù, tra ken.: — It is a mistake to think that the passion one feels in creation is ever really shown in the work one creates. Art is always more abstract than we fancy. Form and colour tell us of form and colour-that is all.

Bed

A-viskoazh en deus c'hoarzhet ar bed ouzh e drajediennoù, dre ma 'z eo an doare nemetañ m'en deus gellet o gouzañv. Rak-se, diouzh tu ar gomedienn emañ kement tra en deus pledet sirius gantañ.: —The world has always laughed at its own tragedies, that being the only way in which it has been able to bear them. Consequently whatever the world has treated seriously belongs to the comedy side of things.
An Natur a argarzh ar spered.: — Nature hates mind.
Ar bed zo bet savet gant dioded evit ma c'hellfe ar furien bevañ ennañ.: — The world has been made by fools that wise men may live in it.
Ar pezh a zo hewel eo kevrin gwirion ar bed, n'eo ket ar pezh a zo diwelus.: — The true mystery of the world is the visible, not the invisible.
Dismantr ar bed eo bet ar mennozhioù mat. An dud nemeto hag o deus kaset tra pe dra da bennvat eo ar re n'o devoa mennozh ebet.: — Good intentions have been the ruin of the world. The only people who have achieved anything have been those who have had no intentions at all.
Me eo an den nemetañ er bed a garfen anaout penn-da-benn, met ne welan doare ebet evit poent.: — I am the only person in the world I should like to know thoroughly, but I don't see any chance of it just at present.
Ne dalv ket ar boan teurel ur sell war ur gartenn eus ar bed ha na ziskouez ket Utopia, rak lezel a ra a-gostez ar vro end-eeun ma'z erru mab-den atav. Ha pa'z erru Mab-den eno e vann e selloù, ha, pa wel ur vro welloc'h, e laka da ouel. Utopiennoù deuet da wir eo an araokaat.: — A map of the world that does not include Utopia is not worth even glancing at, for it leaves out the one country at which Humanity is always landing. And when Humanity lands there it looks out, and, seeing a better country, sets sail. Progress is the realisation of Utopias.
Soñjal eo an dra ziyac'husañ er bed, ha tud a varv diwarnañ dres evel ma varvont diwar forzh pe gleñved all.: — Thinking is the most unhealthy thing in the world, and people die of it just as they die of any other disease.
Ur bed hepken zo d'an holl ac'hanomp, ha mad ha fall, pec'hed ha dinammded en treuz dorn-ha-dorn. Serriñ ul lagad ouzh an hanter eus ar vuhez evit bevañ er surentez zo evel en em zallañ evit kerzhout diogeloc'h en ur vro leun a fezier hag a islonkoù.: — There is the same world for all of us, and good and evil, sin and innocence, go through it hand in hand. To shut one's eyes to half of life that one may live securely is as though one blinded oneself that one might walk with more safety in a land of pit and precipice.

Brezel

Keit ha ma vo lakaet ar brezel da fallakr e vo bepred boemus. Pa vo bet lakaet da vil e paouezo da vout deuet mat gant an dud.: — As long as war is regarded as wicked it will always have a fascination. When it is looked upon as vulgar it will cease to be popular.

Bro-Saoz

Ar Saozezed a guzh o fromoù betek goude ma vezont dimezet. De neuze en o diskouezont.: — Englishwomen conceal their feelings till after they are married. They show them then.
Ar Saozon n'int ket evit gouzañv an dud hag a lavar bepred e vez ar gwir ganto, hogen kalz e plij dezho an dud hag a anzav ez int bet faziet. Unan eus an traoù gwellañ enno eo.: — The English can't stand a man who is always saying he is in the right, but they are very fond of a man who admits he has been in the wrong. It is one of the best things in them.
Bourrañ a ran koanioù mondian London. Nepred ne selaou an dud speredek ha nepred ne gomz ar sodien.: — I adore London dinner parties. The clever people never listen and the stupid people never talk.
Gwarzhus a-grenn eo an niver a vaouezed e London hag a flouret o friedoù. Ker vil eo da welout. N'eo end-eeun nemet gwalc'hiñ o lien naet a-wel d'an holl.: — The number of women in London who flirt with their own husbands is perfectly scandalous. It looks so bad. It is simply washing one's clean linen in public.
Hiziv an deiz, an darn vuiañ eus merc'hed London a hañval annezañ o salioù gant orkide, estrenien ha romantoù gall, tra ken.: — Most women in London nowadays seem to furnish their rooms with nothing but orchids, foreigners and French novels.
Ker mat ez anaver keal poblek ar yec'hed. An denjentil plouezat saoz o c'haloupat war-lerc'h ul louarn – ar pezh na c'heller ket deskrivañ o redek ar pezh na c'heller ket debriñ.: — One knows so well the popular idea of health. The English country gentleman galloping along after a fox – the unspeakable in pursuit of the uneatable.
Leun a verc'hed hag o deus fiziañs en o fried eo London. Aes eo o anaout, pa ziskouezont bout ker gwalleürus.: — London is full of women who trust their husbands. One can always recognise them, they look so thoroughly unhappy.
Na c'houzout tra pe dra diwar-benn hon tud veur zo unan eus elfennoù rekis ar gelennadurezh saoz.: — To know nothing about our great men is one of the necessary elements of English education.
Na vout a-unan gant an tri c'hard eus Bro-Saoz war pep tra zo unan eus elfennoù kentañ ar vended, ar pezh a zo un eienenn don a frealz en holl vareoù ag entremar speredel.: — To disagree with three-fourths of England on all points is one of the first elements of vanity, which is a deep source of consolation in all moments of spiritual doubt.
Nagennus a-grenn eo damkaniezh ar gelennadurezh arnevez en he fezh. Dre chañs, e Bro-Saoz, forzh penaos, ne zisoc'h ar gelennadurezh war netra. Mar graje e vije un dañjer bras evit ar renkadoù uhel, ha hep mar e tegasje oberoù feuls e Grosvenor Square. ^[2]: — The whole theory of modern education is radically unsound. Fortunately, in England, at any rate, education produces no effect whatsoever. If it did it would prove a serious danger to the upper classes, and probably lead to acts of violence in Grosvenor Square.
Pebezh boaz vil zo gant an dud hiziv an deiz pa c'houlennont digant un den hag en deus roet ur mennozh dezho hag-eñ eo sirius pe get. N'eus netra sirius war-bouez an entan. Ar c'hefred n'eo ket un dra sirius ha biskoazh n'eo bet. Ur benveg a soner warnañ eo, tra ken. Ar c'hefred breizhveurat eo an doare kefred sirius nemetañ a anavan, ha war ar c'hefred breizhveurat ne son an dislenneien nemet an daboulin.: — Vulgar habit that is people have nowadays of asking one, after one has given them an idea, whether one is serious or not. Nothing is serious except passion. The intellect is not a serious thing and never has been. It is an instrument on which one plays, that is all. The only serious form of intellect I know is the British intellect, and on the British intellect the illiterate always plays the drum.
Re leun eo London a latar hag a dud sirius. Hag al latar a fard an dud sirius pe an dud sirius a fard al latar, n'ouzon ket.: — London is too full of fogs and serious people. Whether the fogs produce the serious people or whether the serious people produce the fogs I don't know.
Tennañ a ra-hi da édition de luxe ur romant gall fall savet a-ratozh evit ar marc'had saoz.: — She looks like an edition de luxe of a wicked French novel meant specially for the English market.
Un den hag a ren un daoliad kouvidi e London a c'hall ren ar bed. D'ar bipied emañ an dazont.: — A man who can dominate a London dinner-table can dominate the world. The future belongs to the dandy.
Un oad hoalus-tre eo pemp-ha-tregont. Leun eo metoù ar mondian e London a vaouezed hag o deus dibabet o-unan chom da bemp-ha-tregont da virviken.: — Thirty-five is a very attractive age. London society is full of women who have of their own free choice remained thirty-five for years.

Buhez

A-wechoù e ranker dibab etre bevañ ar vuhez klok, en he fezh, penn-da-benn, pe stlejañ un doare buhez faos, tanav, war ziskar, a vez gourc'hemennet pilpous gant ar bed.: — There are moments when one has to choose between living one's own life fully, entirely, completely, or dragging out some false, shallow, degrading existence that the world in its hypocrisy demands.
An darn vuiañ eus an dud a saotr o buhez gant un arallgarouriezh klañvus ha divoder.: — The majority of people spoil their lives by an unhealthy and exaggerated altruism.
An emziorren eo pal ar vuhez. Peurseveniñ hon natur – setu pal pep hini ac'hanomp amañ.: — The aim of life is self-development. To realise one's nature perfectly – that is what each of us is here for.
An ene a vez ganet kozh, met yaouankaat a ra. Setu komedienn ar vuhez. Ar c'horf a vez ganet yaouank, met koshaat a ra. Setu trajedienn ar vuhez.: — The soul is born old, but grows young. That is the comedy of life. The body is born young, and grows old. That is life's tragedy.
An oberoù eo ar c'hentañ darvoud skrijus er vuhez, ar gerioù eo an eil. Marteze ez eo ar gerioù an hini gwashañ. Didruez eo ar gerioù.: — Actions are the first tragedy in life, words are the second. Words are perhaps the worst. Words are merciless.
Ar c'hemm nemetañ a zo etre ur froudenn hag un entan e-doug ar vuhez eo e pad ar froudenn pelloc'hik.: — The only difference between a caprice and a lifelong passion is that the caprice lasts a little longer.
Ar c'hresk eo anien ar soñj hag anien ar vuhez.: — The essence of thought, as the essence of life, is growth.
Ar santadoù eo ar munudoù hag a ya da sevel istorioù hor buhezioù.: — Sensations are the details that build up the stories of our lives.
Ar vuhez a zalc'h ur melezour e-tal an arz, hag eilañ ar ra ur patrom iskis bet ijinet gant livourien pe gizellerien, pe lakaat a ra da wirion ar pezh a zo bet hunvreet dre faltazi.: — Life holds the mirror up to art, and either reproduces some strange type imagined by painter or sculptor or realises in fact what has been dreamed in fiction.
Ar vuhez a zrevez an arzoù kalz muioc'h eget ne vez drevezet ar vuhez gant an arzoù.: — Life imitates art far more than art imitates life.
Ar vuhez hol laka da baeañ re uhelbriz evit he rikoù, hag an disterañ eus he c'hevrinoù a brenomp d'ur c'houst euzhus ha divuzul.: — Life makes us pay too high a price for its wares, and we purchase the meanest of its secrets at a cost that is monstrous and infinite.
Ar vuhez n'eo nemet ur mauvais quart d'heure savet diwar frapadoù c'hwek.: — Life is simply a 'mauvais quart d'heure' made up of exquisite moments.
Ar vuhez ne vez ket renet dre youl pe vennozh. Ar vuhez zo un afer a nervennoù ha gwiadoù ha kelligoù savet gorrek, ma kuzh ar soñj ha ma hunvre an entan.: — Life is not governed by will or intention. Life is a question of nerves and fibres and slowly built-up cells, in which thought hides itself and passion has its dreams.
Arz an dae eo arz ar vuhez. Daeañ – setu ar pezh a rankjed bevañ evitañ, e-lec'h bevañ evit asantiñ evel a reomp.: — The art of life is the art of defiance. To defy – that is what we ought to live for, instead of living, as we do, to acquiesce.
Atav e vez un dra bennak reuzius a-drek kement tra c'hwek a zo. Bedoù a rank bout war wentloù a-benn ma kreskfe an disterañ bleunienn.: — Behind every exquisite thing that exists there is something tragic. Worlds have to be in travail that the merest flower may blow.
Bevañ eo ar ralañ tra er bed. An darn vuiañ eus an dud zo – tra ken.: — To live is the rarest thing in the world. Most people exist – that is all.
Direizh eo pep drevezadenn en divezouriezh hag er vuhez.: — All imitation in morals and in life is wrong.
Emañ an holl ac'hanomp er c'han-dour, met lod ac'hanomp zo o sellout ouzh ar stered.: — We are all in the gutter, but some of us are looking at the stars.
Hiziv an deiz e hañval an dud lakaat ar vuhez da vrokerezh. Ur brokerezh n'eo ket. Ur sakramant eo. Ar garantez eo he uhelvennad. An aberzh eo he furidigezh.: — Nowadays people seem to look on life as a speculation. It is not a speculation. It is a sacrament. Its ideal is love. Its purification is sacrifice.
Karit an arzoù evit ar pezh int ha neuze kement tra a vankit a vo ouzhpennet deoc'h. An emroadur-mañ d'ar gened ha d'ar c'hrouiñ traoù brav eo arnod an holl sevenadurioù meur ; bez' ez eo ar pezh a laka buhez pep keodedad da sakramant ha neket da vrokerezh.: — Love art for its own sake and then all things that you need will be added to you. This devotion to beauty and to the creation of beautiful things is the test of all great civilisations; it is what makes the life of each citizen a sacrament and not a speculation.
Lêrennoù lakaet warnomp gant ar vuhez eo ar plegennoù. Lod ac'hanomp a rank o degemer gant o c'hein en noazh, hag aotreet e vez lod all da virout ur vantell – ar c'hemm nemetañ eo.: — Circumstances are the lashes laid on to us by life. Some of us have to receive them with bared ivory backs, and others are permitted to keep on a coat — that is the only difference..
Mar bevomp evit tizhout palioù e tallomp hor fromoù. Mar bevomp evit tizhout palioù e vevomp e-pad ur vunutenn, un deiz, ur bloaz, e-lec'h pep munutenn, pep devezh, pep bloavezh. Kened ar vuhez eo ar fromoù. Plegañ d'ar fromoù eo bevañ da vat.: — If we live for aims we blunt our emotions. If we live for aims we live for one minute, for one day, for one year, instead of for every minute, every day, every year. The moods of one's life are life's beauties. To yield to all one's moods is to really live.
Nag un druez eo ne gemeromp hor c'hentelioù er vuhez nemet pa vezont didalvez dimp.: — What a pity that in life we only get our lessons when they are of no use to us.
Na lavarit ket din hoc'h eus disec'het ar vuhez. Pa lavar un den kement-se e ouzer ez eo bet disec'het gant ar vuhez.: — Don't tell me that you have exhausted life. When a man says that one knows that life has exhausted him.
Ne vez desket arz ar bevañ nemet goude bout desket karout an ankounac'h.: — It is only when we have learned to love forgetfulness that we have learned the art of living.
Pa voulc'h an den kas ur vuhez nevez-flamm e vez rekis en defe predoù fonnus ha reoliek.: — When one is going to lead an entirely new life one requires regular and wholesome meals.
Perak e komzit ken vil a-zivout ar vuhez ? Abalamour ma soñj din ez eo ar vuhez un dra re bouezus en holl evit ma vefe komzet sirus diwar he fenn.: — Why do you talk so trivially about life? Because I think that life is far too important a thing ever to talk seriously about it.
Re verr eo devezhioù an den evit ma kemerfe bec'h doanioù unan all war e zivskoaz. Pep den a vev e vuhez-eñ, hag a bae e briz-eñ evit he bevañ. An druez nemeti eo e ranker paeañ ken alies evit ur fazi hepken. Ret eo paeañ ha paeañ arre hag adarre, e gwirionez. Nepred ne serr an Tonkadur e gontoù en e zarempredoù gant mab-den.: — One's days are too brief to take the burden of another's sorrows on one's shoulders. Each man lives his own life, and pays his own price for living it. The only pity is that one has to pay so often for a single fault. One has to pay over and over again, indeed. In her dealings with man Destiny never closes her accounts.
Ret e vije kenduiñ gant al levenez, ar gened, liv ar vuhez. Seul nebeutoc'h a lavarer a-zivout poanioù ar vuhez, seul welloc'h.: — One should sympathise with the joy, the beauty, the colour of life. The less said about life's sores the better.
Sekred ar vuhez eo na kaout nepred ur from dizereat.: — The secret of life is never to have an emotion that is unbecoming.
Seul belloc'h e studier ar vuhez hag al lennegezh, seul greñvoc'h e santer emañ an hiniennoù a-drek pep tra varzhus, ha n'eo ket ar c'houlz a ra an den, an den eo a grou ar mare.: — The longer one studies life and literature the more strongly one feels that behind everything that is wonderful stands the individual, and that it is not the moment that makes the man but the man who creates the age.
Spontus eo ar vuhez. Ren a ra warnomp, ne renomp ket warni.: — Life is terrible. It rules us, we do not rule it.
Traoù disheñvel eo ar vuhez foran hag ar vuhez prevez. Disheñvel eo o lezennoù hag e fiñvont war linennoù disheñvel.: — Public and private life are different things. They have different laws and move on different lines.
Tremen a reomp hon devezhioù, pep hini ac'hanomp, o klask war-lerc'h kevrin ar vuhez.: — We spend our days, each one of us, in looking for the secret of life.
Un afer a vondoug e-keñver ar vuhez eo ar skiant-prenet.: — Experience is a question of instinct about life.
Ur vuhezad dispar d'ar muiañ a c'hallomp kaout er vuhez, hag eiladiñ ar vuhezad-se ken alies ha ma c'heller eo sekred ar vuhez.: — We can have in life but one great experience at best, and the secret of life is to reproduce that experience as often as possible.

Buhezegezh

Alies e vez bravoc'h an heklev eget ar vouezh orin.: — An echo is often more beautiful than the voice it repeats.
An dud berr o spered hepken o devez ezhomm bloavezhioù evit kaout an dizober eus ur from. An dud hag a zo mistri warno o-unan a c'hall lakaat termen d'ur glac'har ken aes ha ma c'hellont ijinañ ur blijadur.: — It is only shallow people who require years to get rid of an emotion. A man who is master of himself can end a sorrow as easily as he can invent a pleasure.
An dud hag a embann bout kempoell o devez dres kement a imorioù hag ar re all. Ar c'hemm nemetañ eo ez eo kentoc'h dister o imorioù.: — People who go in for being consistent have just as many moods as others have. The only difference is that their moods are rather meaningless.
An dud a zo mennet mat a ra fall atav.: — People who mean well always do badly.
An dud vat a ra kalz droug er bed-mañ, 'm eus aon. A-dra-sur, ar brasañ droug a reont eo reiñ ker bras a bouez d'ar fallagriezh.: — I am afraid that good people do a great deal of harm in this world. Certainly the greatest harm they do is that they make badness of such extraordinary importance.
An emgarantez n'eo ket bevañ evel ma venner bevañ, goulenn digant ar re all bevañ evel ma venner bevañ eo ; hag ar vrokusted zo lezel an dud all en o unan, na emellout outo.: — Selfishness is not living as one wishes to live, it is asking others to live as one wishes to live: and unselfishness is letting other people's lives alone, not interfering with them.
An hollegezhioù kefredel a vez atav dedennus, an hollegezhioù divezouriezhel n'eus ster ebet enno avat.: — Intellectual generalities are always interesting, but generalities in morals mean absolutely nothing.
Ar blijadur eo amprou an Natur, he arouez a asant. Atav e vezomp mat pa vezomp eürus, hogen ne vezomp ket atav eürus pa vezomp mat.: — Pleasure is Nature's test, her sign of approval. When we are happy we are always good, but when we are good we are not always happy.
Ar filistined hepken a glask priziañ ur bersonelezh dre amprou displet ar c'henderc'hañ. ^[3]: — It is only the Philistine who seeks to estimate a personality by the vulgar test of production.
Arnodoù didalvez evit emellout ouzh lezennoù skiantel eo ar ratozhioù mat. N'int nemet chekennoù tennet gant an dud diwar ur bank ma n'o deus kont ebet.: — Good resolutions are useless attempts to interfere with scientific laws. They are simply cheques that men draw on a bank where they have no account.
Ar splet nemetañ e c'hoari gant an tan eo ne vezer nepred suilhet. An dud ha na ouzont ket c'hoari gant an tan eo a vez losket.: — The one advantage of playing with fire is that one never gets even singed. It is the people who don't know how to play with it who get burned up.
Atav e vez un dra bennak drouk-kenañ e trajedioù an dud all.: — There is always something infinitely mean about other people's tragedies.
Ar goulennoù ne vezont morse distek ; ar respontoù a vez a-wechoù.: — Questions are never indiscreet; answers sometimes are.
Ar skiant-prenet eo an anv a vez roet gant an holl dud d'o fazioù.: — Experience is the name everyone gives to their mistakes.
Atav e talvez ar boan ober ur goulenn, petra bennak ma ne dalvez ket atav respont da unan.: — It is always worth while asking a question, though it is not always answering one.
Bourrañ a ran ar plijadurioù eeun. Repu diwezhañ ar re gemplezh int.: — I adore simple pleasures. They are the last refuge of the complex.
Bout mat zo bout a-unvan gant an-unan. An dizunvaniezh zo bout rediet da vout a-unvan gant tud all.: — To be good is to be in harmony with oneself. Discord is to be forced to be in harmony with others.
Bout meur e vez bout artifisiel a-wechoù. Peurliesañ, bout naturel zo bout beulke.: —To be unnatural is often to be great. To be natural is generally to be stupid.
Daou zarvoud skrijus hepken zo er bed. An eil eo na gaout ar pezh a c'hoantaer, hag egile eo e gaout. An hini diwezhañ eo an hini gwashañ-holl – un darvoud skrijus da vat eo an hini diwezhañ.: — In this world there are only two tragedies. One is not getting what one wants, and the other is getting it. The last is much the worst — the last is a real tragedy.
Den ebet ne gejas ouzh daou dra beurvat. Nebeut a gej ouzh unan.: — No man came across two ideal things. Few come across one.
Difur eo kavout arouezioù e kement tra a weler. Lakaat a ra ar vuhez da vout re leun a spontoù.: — It is not wise to find symbols in everything that one sees. It makes life too full of terrors.
Digalon eo tec'hel kuit ; redek kuit a-ziwar an dañjer eo, ha ker ral eo deuet an dañjer er vuhez arnevez.: — To elope is cowardly; it is running away from danger, and danger has become so rare in modern life.
Displet eo an holl dorfedoù, dres evel ma'z eus un torfed eus an displedoni.: — All crime is vulgar, just as all vulgarity is crime.
Droch atav e vez reiñ alioù, met marvus eo reiñ un ali mat.: — It is always a silly thing to give advice, but to give good advice is fatal.
Gwalleurioù a c'hall an den gouzañv, eus an diavaez e teuont, gwallzarvoudoù int. Doaniañ diwar e fazioù avat — a ! aze emañ flemm ar vuhez.: — Misfortunes one can endure, they come from outside, they are accidents. But to suffer for one's faults — ah! there is the sting of life.
Gwechall, den ebet ne embanne bout gwelloc'hik eget an amezeg. E gwirionez, bout gwelloc'hik eget an amezeg a veze lakaet da vil-kenañ hag a renkad etre. Hiziv an deiz, gant hor sorc'henn arnevez evit ar vuhezegezh, ez eo ret d'an holl diskouez bout ur pimpatrom a buridigezh, a zivreinusted, hag an holl seizh vertuz marvus. Ha petra eo an disoc'h ? Kouezhañ a rit evel kilhoù, an eil goude eben.: — In old days nobody pretended to be a bit better than his neighbour. In fact, to be a bit better than one's neighbour was considered excessively vulgar and middle class. Nowadays, with our modern mania for morality, everyone has to pose as a paragon of purity, incorruptibility, and all the other seven deadly virtues. And what is the result? You all go over like ninepins — one after the other.
Kalz e komz an dud a-zivout kened ar fiziañs. War a hañval ne ouzont tra ebet a-zivout kened soutil ar mar. Borodus-tre eo krediñ. Dedennus-kenañ eo bout war var. Bevañ eo bout war evezh, mervel eo en em reiñ da gousket er surentez.: — People talk so much about the beauty of confidence. They seem to entirely ignore the much more subtle beauty of doubt. To believe is very dull. To doubt is intensely engrossing. To be on the alert is to live, to be lulled into security is to die.
Kenduiñ zo mat en holl, met kenduiñ gant poan eo an doare divatañ.: — All sympathy is fine, but sympathy with suffering is the least fine mode.
Mar fell deoc'h kompren an dud all e rankit kreñvaat ho hinielennouriezh.: — If you wish to understand others you must intensify your own individualism.
Mar ne ro ket dimp ar renkadoù izelañ ur skouer vat, da betra an diaoul e servijont ? War a hañval, evel renkad, n'o deus skiant ebet er giriegezh vuhezegezhel.: — If the lower classes don't set us a good example, what on earth is the use of them? They seem, as a class, to have absolutely no sense of moral responsibility.
Mard embannit bout mat, ar bed ho laka da sirius. Mard embannit bout fall, ne ra ket. Evel-se emañ amoedigezh sabatuus ar gwellwelerezh.: — If you pretend to be good the world takes you very seriously. If you pretend to be bad it doesn't. Such is the astounding stupidity of optimism.
Marvus eo ar moder. Ker fall hag ur pred eo a-walc'h. Ker mat hag ur fest eo muioc'h eget a-walc'h.: — Moderation is a fatal thing. Enough is as bad as a meal. More than enough is as good as a feast.
Me 'grede din ne'm boa kalon ebet. Kavout a ran em eus unan, ha kaout ur galon n'eo ket da'm dere. En un doare bennak ne zere ket ouzh ar gwiskamantoù arnevez.: — I thought I had no heart. I find I have, and a heart doesn't suit me. Somehow it doesn't go with modern dress..
Neb a chom ar pellañ diouzh e oad en diskouez ar gwellañ.: — He who stands most remote from his age is he who mirrors it best.
N'eo ar ginegezh nemet arz ar gwelout an traoù er stad m'emaint e-lec'h er stad ma rankjent bout.: — Cynicism is merely the art of seeing things as they are instead of as they ought to be.
N'eo ar pezh a anver diouer a wiriegezh nemet hon doare da liesaat hor personelezhioù.: — What people call insincerity is simply a method by which we can multiply our personalities.
N'eo ket ret evañ ar varrikennad a-bezh evit gouzout blizen ha perzh ur gwin.: —To know the vintage and quality of a wine one need not drink the whole cask.
N'eus levezon vat ebet. Direol eo pep levezon – direol e-keñver ar skiantoù.: — There is no such thing as a good influence. All influence is immoral—immoral from the scientific point of view.
N'eus netra heñveloc'h ouzh an dinammded eget ur faragouilh.: — Nothing looks so like innocence as an indiscretion.
Nepred ne vezomp fealoc'h dimp hon-unan eget pa vezomp digempoell.: — We are never more true to ourselves than when we are inconsistent.
Nepred ne zalc'han kont eus ar pezh a lavar an dud voutin, ha nepred ne emellan d'ar pezh a ra an dud hoalus.: — I never take any notice of what common people say, and I never interfere with what charming people do.
Pe gemm zo etre an droukskouer hag ar stranerezh ? O ! Dedennus eo ar stranerezh ! An Istor n'eo nemet stranerezh, met an droukskouer zo stranerezh troet da vorodus gant an divezegezh.: — What is the difference between scandal and gossip? Oh! gossip is charming! History is merely gossip, but scandal is gossip made tedious by morality.
Petra eo ur c'hineg? Un den hag a oar priz pep tra ha talvoudegezh netra.: — What is a cynic? A man who knows the price of everything and the value of nothing.
Spi 'm eus n'hoc'h eus ket renet ur vuhez doubl, oc'h ober van da vout fallakr hag o vezañ mat-mat a-hed an amzer. Pilpouserezh e vefe.: — I hope you have not been leading a double life, pretending to be wicked and being really good all the time. That would be hypocrisy.
Talvoudegezh ur mennozh n'eo ket e-keñver gwirionded an den en eztaol.: — The value of an idea has nothing whatever to do with the sincerity of the man who expresses it.
Tremened an den eo ar pezh eo an den. Diouzh an dezverk-se hepken e rankjed barn an dud.: — One's past is what one is. It is the only way by which people should be judged.

Tri doare oberoù zo er bed : oberoù mat, oberoù fall a c'heller ober, hag oberoù fall eo arabat ober. Mar dalc'hit d'an oberoù mat ez oc'h doujet gant ar re vat. Mar dalc'hit d'an oberoù fall a c'heller ober ez oc'h doujet gant ar re fall. Hogen mar grit oberoù fall eo arabat ober e kouezh ar re vat hag ar re fall war ho chouk hag ez it da goll da vat.

— The world divides actions into three classes: good actions, bad actions that you may do, and bad actions that you may not do. If you stick to the good actions you are respected by the good. If you stick to the bad actions that you may do you are respected by the bad. But if you perform the bad actions that no one may do then the good and the bad set upon you and you are lost indeed.
Un arouez a zisleberadur speredel er yaouankizoù hag a wanded korfel er gozhidi eo forzh pe zoare argred.: — Hesitation of any kind is a sign of mental decay in the young, of physical weakness in the old.
Un dra varvus eo ar muzul. Netra ne ra kement a verzh hag ar reñver.: — Moderation is a fatal thing. Nothing succeeds like excess.
Unan eus ar vertuzioù meurañ eo al lorc'h, na pegen nebeut a dud koulskoude en anavez evel un dra da dizhout ha da strivañ d'e gaout. El lorc'h o deus meur a waz hag a vaouez kavet o silvidigezh, met an dud voutin a ya war o farlochoù o ruzañ da-gaout an izelegezh.: — Conceit is one of the greatest of the virtues, yet how few people recognise it as a thing to aim at and to strive after. In conceit many a man and woman has found salvation, yet the average person goes on all-fours grovelling after modesty.
Ur gwalldonkadur zo a-zivout ar ratozhioù mat – atav e vezont kemeret re ziwezhat.: — There is a fatality about good resolutions – they are always made too late.
Ur mennozh ha n'eo ket dañjerus n'eo ket dellezek da vout anvet ur mennozh.: — An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.
Ur mousc'hoarzh didermen zo kalz skuizushoc'h eget ur c'hriz peurbadus. An eil a skarzh kement gallusted, egile a ginnig mil.: — An eternal smile is much more wearisome than a perpetual frown. The one sweeps away all possibilities, the other suggests a thousand.
Ur sigaretenn eo pimpatrom ar blijadur disi. C'hwek eo hag e lez an dud war o c'hoant.: — A cigarette is the perfect type of a perfect pleasure. It is exquisite and it leaves one unsatisfied.

Dimeziñ

A-viskoazh em eus soñjet e rankfe ur gwaz hag a venn dimeziñ gouzout pep tra pe netra.: — I have always been of opinion that a man who desires to get married should know either everything or nothing.
Arabat eo dimeziñ gant ur vaouez he blev liv ar plouz. Ker milis int.: — Never marry a woman with straw-coloured hair. They are so sentimental.
Ar wazed a zimez abalamour ma 'z int skuizh, ar merc'hed abalamour ma 'z int ranell. An daou a vez kerseet.: — Men marry because they are tired, women because they are curious. Both are disappointed.
Borodus-kenañ e vez ar wazed dimezet pa vezont priedoù mat ha gwall vrasonius pa ne vezont ket.: — Married men are horribly tedious when they are good husbands and abominably conceited when they are not.
Diouzh an dud ne zimezas ket dezho eo buhez an den dimezet.: — The happiness of a married man depends on the people he has not married.
Doueañ ar wazed a reomp, hag hon dilezel a reont. Lod all a ra loened anezho, ha lid a reont ha feal int.: — We make gods of men and they leave us. Others make brutes of them and they fawn and are faithful.
E gwirionez ne welan netra romantel e goulenn dimeziñ. Romantel-re eo magañ karantez, met n'eus netra romantel e goulenn an dimeziñ da vat. Ma, gallout a reer bout degemeret. Bez' e vezer peurliesañ, me 'gred. Da neuze e vez echu gant ar birvilh. An amzivin eo anien gwirion an tenergan.: — I really don't see anything romantic in proposing. It is very romantic to be in love, but there is nothing romantic about a definite proposal. Why, one may be accepted. One usually is, I believe. Then the excitement is all over. The very essence of romance is uncertainty.
E renkad an dorfedourien emañ priedoù ar merched koant-kenañ.: — The husbands of very beautiful women belong to the criminal classes.
Forzh petra a vez lavaret a-zivout dimezioù eürus ! Ur gwaz a c'hall bout eürus gant forzh pe vaouez keit ha ma n'he c'har ket.: — What nonsense people talk about happy marriages! A man can be happy with any woman so long as he does not love her.
Gwall gwirion an dimeziñ eo e laka an dud da ziemgar, ha disliv eo an dud dizemgar – berr a hiniennelezh int.: — The real drawback to marriage is that it makes one unselfish, and unselfish people are colourless – they lack individuality.
Hiziv an deiz, an holl wazed dimezet a vev evel paotred yaouank hag an holl baotred yaouank a vev evel gwazed dimezet.: — Nowadays all the married men live like bachelors and all the bachelors like married men.
Hiziv an deiz ez eo dañjerus-kenañ evit ur pried kemer preder gant e wreg dirak an holl. Atav e laka an dud da soñjal e sko ganti pa vezont en o unan. Ken diskredik eo deuet ar bed da gement tra hag a hañval bout ur vuhez eürus en dimeziñ.: — It is most dangerous nowadays for a husband to pay any attention to his wife in public. It always makes people think that he beats her when they're alone. The world has grown so suspicious of anything that looks like a happy married life.
Hoal nemetañ an dimeziñ eo e laka ur vuhez touellus da hollret evit an div gevrenn.: — The one charm of marriage is that it makes a life of deception absolutely necessary for both parties.
Hor gwazed ne brizont netra ennomp nepred. Ret eo dimp mont davet reoù all evit se.: — Our husbands never appreciate anything in us. We have to go to others for that.
Kendreuzintent eo diazez reizh an dimeziñ.: — The proper basis for marriage is a mutual misunderstanding.
Nag e vez rivinet an den gant an dimeziñ ! Ken digalonekaus hag ar sigaretennoù eo, ha kalz keroc'h.: — How marriage ruins a man! It's as demoralising as cigarettes, and far more expensive.

N'eus gwaz ampart ebet a gement a zo dic'houest da vont war-raok, dres evel ma n'eus maouez speredek ebet a gement na zeu ket a-benn da gaout ar fall gwashañ ha rekisañ-se : ur pried.

— No man is able who is unable to get on, just as no woman is clever who can't succeed in obtaining that worst and most necessary of evils, a husband.
N'eus netra er bed par da emroadur ur vaouez dimezet. Setu un dra ha ne oar gwaz dimezet ebet diwar e benn.: — There's nothing in the world like the devotion of a married woman. It's a thing no married man knows anything about.
Ne savan ket a-du gant an dimezioù hir. Reiñ a reont tro d'an eil den da gavout tro-spered egile a-raok eurediñ, ar pezh na vez nepred da vout erbedet.: — I am not in favour of long engagements. They give people the opportunity of finding out each other's character before marriage, which I think is never advisable.
Evit tra pe dra dindan an heol ne zimezfen gant ur gwaz un dazont dirazañ.: — I wouldn't marry a man with a future before him for anything under the sun.
Pa vezer dimezet, tri zo kompagnunezh ha daou n'eo ket.: — In married life three is company and two is none.
Perc'henniezh merc'hed dimezet eo an holl wazed. Setu termenadur gwirion nemetañ perc'henniezh ar merc'hed dimezet.: — All men are married women's property. That is the only true definition of what married women's property really is.
Ret e vije d'an holl dud bout amourous a-hed an amzer. Setu perak e rankjent na dimeziñ biken.: — One should always be in love. That is the reason one should never marry.
Truez am eus ouzh kement maouez hag a zo dimezet gant ur gwaz anvet John. Moarvat ne vo biken aotreet da anaout plijadur voemus ur predad hepken a zigenvez.: — I pity any woman who is married to a man called John. She would probably never be allowed to know the entrancing pleasure of a single moment's solitude.
Ugent bloavezh a denergan a laka ur vaouez heñvel ouzh un dismantr ; met ugent bloavezhz a briedelezh he laka damheñvel ouzh ur savadur foran.: — Twenty years of romance make a woman look like a ruin; but twenty years of marriage make her something like a public building.
Un doare lizher anzav eo ma fried ; kuizh on o kejañ outañ.: — My husband is a sort of promissory note; I am tired of meeting him.
Un doare ti-hastizañ eo an dimeziñ. Kas a ra pec'hedoù iskis da frouezh, hag emzioueroù iskis a-wechoù.: — Marriage is a sort of forcing house. It brings strange sins to fruit, and sometimes strange renunciations.
Ur souezhadenn, plijus pe zisplijus diouzh an degouezh, e rankfe an dimez bout evit ur plac'h yaouank. Reiñ aotre dezhi d'en em renkañ he-unan n'eo ket gwall bouezus.: — An engagement should come on a young girl as a surprise, pleasant or unpleasant, as the case may be. It is hardly a matter that she could be allowed to arrange for herself.

Gwirionez

Ar wirionez n'eo ket penn-da-benn an doare tra a lavarer d'ur plac'h vrav, dous ha blizik.: — The truth isn't quite the sort of thing that one tells to a nice, sweet, refined girl.
Ar wirionez zo un dra am bez an dizober anezhañ an abretañ ar gwellañ. Ur boaz fall, a hent all, hag a laka an den deuet fall er c'hlub... gant an izili all. Brasoni a reont eus kement-se. Marteze ez eo.: — The truth is a thing I get rid of as soon as possible. Bad habit, by the way, makes one very unpopular at the club ... with the older members. They call it being conceited. Perhaps it is.
Dibaot a wech e lavar an dud ar gwirionezioù a dalvez ar boan da vout lavaret. Ret e vije dimp dibab hor gwirionezioù gant kement a evezh hag e tibabomp hor gevier, ha diuzañ hor vertuzioù gant kement a breder ha ma lakaomp e diuz hon enebourien.: —People seldom tell the truths that are worth telling. We ought to choose our truths as carefully as we choose our lies and to select our virtues with as much thought as we bestow upon the selection of our enemies.
Hoalat, diduiñ, reiñ plijadur eo pal ar c'haouerien. Int eo diazez ar gevredigezh sevenaet.: – The aim of the liar is simply to charm, to delight, to give pleasure. He is the very basis of civilised society.
Mard bezer ijinus a-walc'h evit degas prouennoù da skorañ ur gaou ez eo koulz lavarout ar wirionez diouzhtu.: — If a man is sufficiently imaginative to produce evidence in support of a lie he might just as well speak the truth at once.
N'eus netra ker marvus d'ur bersonelezh ha derc'hel d'he c'her, war-bouez lavarout ar wirionez.: — Nothing is so fatal to a personality as the keeping of promises, unless it be telling the truth1.
Petra eo ar wirionez ? Er relijion n'eo nemet an ali hag en deus dreistbevet. Er skiantoù ez eo ar santad diwezhañ holl. En arzoù ez eo imor ziwezhañ an den.: — What is truth? In matters of religion it is simply the opinion that has survived. In matters of science it is the ultimate sensation. In matters of art it is one's last mood.
Poanius-kenañ eo din bout rediet da lavarout ar wirionez. Ar wech kentañ em buhez eo din bout izelaet betek ker poanius ur stad, hag evit gwir ez on diakuit a-grenn da ober tra pe dra a-seurt-se.: — It is very painful for me to be forced to speak the truth. It is the first time in my life that I have ever been reduced to such a painful position, and I am really quite inexperienced in doing anything of the kind.
Spontet e vez an den pa gav a-daol-trumm n'en deus graet nemet lavarout ar wirionez a-hed e vuhez.: — It is a terrible thing for a man to find out suddenly that all his life he has been speaking nothing but the truth.
Un arz eo livañ gevier en un doare fin, un ober naturel eo lavarout ar wirionez.: — To lie finely is an art, to tell the truth is to act according to nature.
Un dra n'eo ket gwir dre ret abalamour ma'z eus un den o vervel evitañ.: — A thing is not necessarily true because a man dies for it.

Karantez

Atav e fell d'ar wazed bout kentañ karantez ur vaouez. Setu o fouge amparfal. Soutiloc'h bondoug zo d'ar merc'hed a-zivout an traoù. Ar pezh a garont eo bout karantez diwezhañ ur gwaz.: — Men always want to be a woman's first love. That is their clumsy vanity. Women have a more subtle instinct about things. What they like is to be a man's last romance.
Atav e vez un dra lu bennak e fromoù an dud na garer ket ken.: — There is always something ridiculous about the emotions of people whom one has ceased to love.
Bas da vat eo spered an dud ha na garont nemet ur wech en o buhez. Ar pezh a anvont o lealded hag o fealded a anvan-me morvitellerezh ar boaz pe o diouer a ijin.: — The people who love only once in their lives are really the shallow people. What they call their loyalty and their fidelity I call either the lethargy of custom or their lack of imagination.
Brasoc'h eo kevrin ar garantez eget hini ar marv.: — The mystery of love is greater than the mystery of death.
Brient ar binvidien eo an tenergan, n'eo ket micher an dud dilabour. Ar beorien a rankje bout pleustrek ha divarzhek.: — Romance is the privilege of the rich, not the profession of the unemployed. The poor should be practical and prosaic.
Diaes eo na vout direizh e-keñver ar pezh a garer.: — It is difficult not to be unjust to what one loves.
Dre adlavar e vev an tenergan, hag an adlavar a dro ur c'hoant d'un arz.: — Romance lives by repetition, and repetition converts an appetite into an art.
Gwastañ pep tenergan a ra ar merc'hed dre glask e lakaat da beurbadout.: — Women spoil every romance by trying to make it last for ever.
Nag a drouz tro-dro d'ar fealded ! Ma, en aferioù ar garantez zoken n'eo nemet un afer a gorf. Netra da ober gant ar youl. Ar wazed yaouank a venn bout feal met n'int ket ; ar wazed kozh a venn bout difeal ha ne c'hallont ket – setu ar pezh nemetañ a c'heller lavaret.: — What a fuss people make about fidelity! Why, even in love it is purely a question for physiology. It has nothing to do with our own will. Young men want to be faithful and are not; old men want to be faithless and cannot—that is all one can say.
Ne anav ar re feal nemet tu boutin ar garantez ; ar re zifeal a oar diouzh trajediennoù ar garantez.: — Those who are faithful know only the trivial side of love; it is the faithless who know love's tragedies.
Nemet e vijed pinvidik ez eo didalvez bout hoalus.: — Unless one is wealthy there is no use in being a charming fellow.
Padus e vez ar c'halonadoù tanav hag ar c'harantezioù tanav. Ar c'harantezioù ha kalonadoù meur a vez distrujet gant o leunder-i.: — Shallow sorrows and shallow loves live on. The loves and sorrows that are great are destroyed by their own plenitude.
Pa grog an den da vout amourous e krog d'en em douellañ, hag en diwezh e touellan dud all. Setu ar pezh a vez graet tenergan anezhañ gant ar bed.: — When one is in love one begins by deceiving oneself, and one ends by deceiving others. That is what the world calls a romance.

Kelennadurezh

An emzeskadurezh eo uhelvennad gwirion mab-den.: — Self-culture is the true ideal for man.
Kelenn a ra an dud a-benn kuzhat o diouiziegezh, evel ma mousc'hoarzh an dud a-benn kuzhat o daeroù.: — People teach in order to conceal their ignorance, as people smile in order to conceal their tears.
Kelennet e vez d'an dud penaos kounaat, nepred ne gelenner dezho penaos kreskiñ.: — We teach people how to remember, we never teach them how to grow.
Un dra estlammus er ar gelennadurezh, met gwell eo kounaat a vare da vare n'eus netra mat da c'houzout hag a c'hall bout kelennet.: — Education is an admirable thing, but it is well to remember from time to time that nothing that is worth knowing can be taught.

Kened

Ar gened eo an dra nemetañ na c'hall ket an amzer gaouiñ. Ar prederouriezhoù a stlabez evel traezh, ar c'hredennoù a heuilh an eil re ar re all, met ar pezh a zo kenedus zo ul levenez evit pep amzer, ur berc'hennadenn evit ar beurbadelezh en he fezh.: — Beauty is the only thing that time cannot harm. Philosophies fall away like sand, creeds follow one another, but what is beautiful is a joy for all seasons, a possession for all eternity.
Brein hep bout hoalus eo an dud hag a gav sterioù vil en traoù brav. Ur fazi eo kement-se.: — Those who find ugly meanings in beautiful things are corrupt without being charming. This is a fault.
Evidon-me, ar gened eo Marzh ar marzhoù. Ar speredoù bas hepken ne varnont ket diouzh an neuz.: — To me beauty is the Wonder of wonders. It is only shallow people who do not judge by appearances.
Gwell eo bout kenedus eget bout mat, met gwell eo bout mat eget bout divalav.: — It is better to be beautiful than to be good, but it is better to be good than to be ugly.
Kement a sterioù zo d'ar gened ha ma'z eus a imorioù e mab-den.: — Beauty has as many meanings as man has moods.
Lavaret e vez a-wechoù n'eo ar gened nemet diwar-c'horre. Marteze a-walc'h, met da nebeutañ n'eo ket ken diwar-c'horre hag ar soñj.: — People say sometimes that beauty is only superficial. That may be so, but at least it is not so superficial as thought is.
Un doare ijin eo ar gened – uheloc'h eget an ijin eo e gwirionez, pa n'eus ezhomm ebet d'he displegañ.: — Beauty is a form of genius – is higher, indeed, than genius, as it needs no explanation.

Kevredigezh

Alies e vez distaolet d'an dorfedourien er gevredigezh. Nepred ne vez distaolet d'an hunvreerien.: — Society often forgives the criminal, it never forgives the dreamer.
An abeg ma plij d'an holl ac'hanomp soñjal mad a-zivout ar re all eo ez omp-holl spontet evidomp.: — The reason we all like to think so well of others is that we are all afraid for ourselves.
Diwar un diarvar direol-mik e teu pep droukskouer.: — The basis of every scandal is an absolute immoral certainty.
An holl dud uhelek a rank stourm ouzh o c'hantved gant o armoù dezho. Ar binvidigezh eo ar pezh a vez azeulet gant ar c'hantved-mañ. Ar binvidigezh eo doueez ar c'hantved-mañ. Ret eo d'an dud bout pinvidik evit ober berzh. Ret eo d'an dud bout pinvidik koustet a gousto.: — Every man of ambition has to fight his century with its own weapons. What this century worships is wealth. The god of this century is wealth. To succeed one must have wealth. At all costs one must have wealth.
An holl dud zo speredek hiziv an deiz. Ne c'heller mont neblec'h hep kejañ ouzh tud speredek. Deuet eo da vout ur vosenn.: — Everybody is clever nowadays. You can't go anywhere without meeting clever people. This has become an absolute public nuisance.
An uhelvennad arnevez eo an den kelaouet-dreist. Hag un dra euzhus eo spered un den kelaouet-dreist. Heñvel ouzh ur stal stalikezoù eo, leun a euzhadennoù hag a boultrenn, pep tra uheloc'h e briz eget e dalvoudegezh.: — The thoroughly well-informed man is the modern ideal. And the mind of the thoroughly well-informed man is a dreadful thing. It is like a bric-a-brac shop, all monsters and dust, with everything priced above its proper value.
Ar from evit plijadur ar from eo pal an arzoù, hag ar from evit plijadur ar from eo pal ar vuhez, ha hini an doare-se da aozañ ar vuhez hag a anver ar gevredigezh.: — Emotion for the sake of emotion is the aim of art, and emotion for the sake of emotion is the aim of life and of that practical organisation of life that we call society.
Ar pezh a c'hortozer digant ar re all eo an dever, ar pezh a reer n'eo ket.: — Duty is what one expects from others, it is not what one does oneself.
Atav e vezan enoeet-mik gant ma aferioù-me. Gwell e kavan re an dud all.: — My own business always bores me to death. I prefer other people's.
Atav e vezan o lavarout ar pezh a vefe arabat din lavarout ; evit gwir e lavaran peurliesañ ar pezh a soñjan da vat – ur fazi bras hiziv an deiz. Lakaat a ra an dud war var bras da vout treuzintentet.: — I am always saying what I shouldn't say; in fact, I usually say what I really think – a great mistake nowadays. It makes one so liable to be misunderstood.
Chin ha kunujennus war an dro eo erbediñ an arboell d'ar beorien. Evel aliañ un den marnaoniek da zebriñ nebeutoc'h eo.: — To recommend thrift to the poor is both grotesque and insulting. It is like advising a man who is starving to eat less.
Emaomp o vevañ en ur mare ma'z eo an traoù direkis hor rekizoù nemeto.: — We live in an age when unnecessary things are our only necessities.
Evidon-me, ster ar ger naturel eo kement tra a denn d'ar renkadoù etre, kement tra a denn d'ar chaovinegezh, kement tra a zo disliv, distumm ha goullo.: — To me the word natural means all that is middle class, all that is of the essence of jingoism, all that is colourless and without form and void.
Gant ur vantell-noz hag ur frondenn wenn, forzh piv, ur c'hourater-eskemm zoken, a c'hall gounit brud dre ma'z eo sevenaet.: — With an evening coat and a white tie anybody, even a stockbroker, can gain a reputation for being civilised.
Gwallgasetoc'h a-galz e vez ur gumuniezh gant arver boas ar c'hastiz eget gant an torfederezh degouezhel.: — A community is infinitely more brutalised by the habitual employment of punishment than it is by the occasional occurrence of crime.
Gwastet eo an holl dud hoalus. Kevrin o dedenn eo.: — All charming people are spoiled. It is the secret of their attraction.
Hiziv an deiz, bout fraezh zo bout divasklet.: — Nowadays to be intelligible is to be found out.
Hiziv an deiz e c'heller dreisbevañ pep tra war-bouez ar marv, ha kas pep tra d'an ankounac'h war-bouez ur brud mat.: — One can survive everything nowadays except death, and live down anything except a good reputation.
Hiziv an deiz e oar an dud priz pep tra ha talvoudegezh netra.: — Nowadays people know the price of everything and the value of nothing.
Hiziv an deiz e varv an darn vuiañ eus an dud diwar ur meni skiant-vat, hag e verzont re ziwezhat ez eo o fazioù an traoù nemeto na geuziont ket dezho.: – Nowadays most people die of a sort of creeping common-sense, and discover when it is too late that the only things one never regrets are one's mistakes.
Kalz traoù a vannjemp kuit mar n'hor bije ket aon e vijent dastumet gant tud all.: — There are many things that we would throw away if we were not afraid that others might pick them up.
Kement from devoudet gant an den a zegas un enebour dezhañ. Re eo bout dister evit bout deuet mat gant an dud.: — Every effect that one produces gives one an enemy. To be popular one must be a mediocrity.
Laerez an amzer eo an dikted.: — Punctuality is the thief of time.
Ne c'heller ket lakaat an dud da vout mat dre ul lezenn a-berzh ar Parlamant — setu aze un dra bennak.: — You can't make people good by act of Parliament — that is something.
Neb a ya dindan ar gorre a ra en e riskl.: – Those who go beneath the surface do so at their peril.
N'eo an anaoudeien nemet ur bagad borodus ha n'ouzont nag a-dost nag a-bell penaos bevañ ha n'o deus ket ar bihanañ bondoug a-zivout pegoulz mervel.: — Relations are simply a tedious pack of people who haven't got the remotest knowledge of how to live nor the smallest instinct about when to die.
N'eus nemet an traoù arnevez a gement a dro da zispredet.: — It is only the modern that ever become old-fashioned.
N'eus netra bravoc'h eget ankouaat, war-bouez, marteze, bout ankouaet.: — There is nothing more beautiful than to forget, except, perhaps, to be forgotten.
N'eus netra dañjerusoc'h eget bout re arnevez. Gouest e vezer da dreiñ da zispredet a-daol-trumm.: — Nothing is so dangerous as being too modern. One is apt to grow old-fashioned quite suddenly.
Personelezhioù eo, ha neket pennaennoù, a laka ar mare da fiñval.: — It is personalities, not principles, that move the age.
Reiñ un tamm eus o ene a ra an dud hag a levezon tud all.: — To influence a person is to give him one's own soul.
Spontus eo doare an dud hiziv an deiz da bourmen en ur lavarout traoù enep unan bennak a-drek e gein hag a zo gwir penn-da-benn ha penn-kil-ha-troad.: — It is perfectly monstrous the way people go about nowadays saying things against one behind one's back that are absolutely and entirely true.
Un dalvoudegezh zo da dud eürus ar bed, hogen talvoudegezh nac'hel an euzhadennoù hepken eo. Dislonkañ ha kreskiñ kened ha boemerezh ar re walleürus a reont.: — The happy people of the world have their value, but only the negative value of foils. They throw up and emphasise the beauty and the fascination of the unhappy.
Un dra hepken er bed zo gwashoc'h eget tud o komz diwar ho penn, ha na vout tud o komz diwar ho penn eo.: — There is only one thing in the world worse than being talked about, and that is not being talked about.
Un dra hepken zo gwashoc'h eget an direizhded, ar reizhded hep ur c'hleze en he dorn eo. Fall eo ar gwir hep galloud.: — There is only one thing worse than injustice, and that is justice without her sword in her hand. When right is not might it is evil.
Ur c'hresk, un emdroadur eo ar gwiskamant, hag un arouez pouezus, marteze an hini pouezusañ, eus gizioù, kustumoù ha modoù bevañ pep kantved.: — Costume is a growth, an evolution, and a most important, perhaps the most important, sign of the manners, customs, and mode of life of each century.

Labour

Atav gant ar gwellañ mennozhioù e vez graet ar fallañ labour.: — It is always with the best intentions that the worst work is done.
Diaesoc'h a-galz eo komz a-zivout un dra eget e ober. Anat eo, evel-just, er vuhez wirion. Forzh piv a c'hall ober an Istor, un den meur hepken a c'hall e skrivañ.: — It is very much more difficult to talk about a thing than to do it. In the sphere of actual life that is, of course, obvious. Anybody can make history, only a great man can write it.
Ul labour diaes-kenañ eo chom hep ober tra pe dra. Kouskoulde, ne zisplij ket din labourat tenn pa ne vez tamm disoc'h ebet da c'hortoz.: — It is awfully hard work doing nothing. However, I don't mind hard work when there is no definite object of any kind.
Tra ma'z eo an arvestidigezh gwashañ tra a c'haller tamall d'ur c'heodedad er gevridigezh, hervez ar sevenadur uhelañ ez eo labour reizh mab-den.: — While, in the opinion of society, contemplation is the gravest thing of which any citizen can be guilty, in the opinion of the highest culture it is the proper occupation of man.

Lennegezh

A-viskoazh em bez gwall ziskredet diazez an holl gavailhadoù lennegel war bout ur garantez kleñvedel ouzh an adverennoù kig. Kement-se o laka kleuk trist.: — I have always had grave suspicions that the basis of all literary cliques is a morbid love of meat teas. That makes them sadly uncivilised.
Ar c'hounskridoù arnevez a vez skrivet gant tud hag o deus kollet o holl eñvorennoù ha n'o deus biskoazh graet tra pe dra zellezek da vout kounaet.: — Modern memoirs are generally written by people who have entirely lost their memories and have never done anything worth recording.
Atav e tiawel al lennegezh ar vuhez. N'he drevez ket, he moulañ a ra hervez he mennad.: — Literature always anticipates life. It does not copy it, but moulds it to its purpose.
Bout un ampoezoner ne sav ket enep yezh plaen an den. Vertuzioù ar gêr n'int ket diazezoù gwirion an arz.: — The fact of a man being a poisoner is nothing against his prose. The domestic virtues are not the true basis of art.
C'hwek eo an emgarantez plaen el lennegezh.: — In literature mere egotism is delightful.
Diskiant eo kaout ur reolenn galet ha strizh a-zivout ar pezh a rankjed lenn pe na lenn. Diouzh ar pezh a rankjed na lenn eo tremen an hanter eus ar sevenadur arnevez.: — It is absurd to have a hard and fast rule about what one should read and what one shouldn't. More than half of modern culture depends on what one shouldn't read.
Diwar-benn Shakespeare e c'heller lavarout e voe an hini kentañ o welout talvoudegezh dramael ar porpantoù hag e c'hall ur barr bout hervez ur grinolinenn.: — Of Shakespeare it may be said that he was the first to see the dramatic value of doublets and that a climax may depend on a crinoline.
Drastus e voe an deiz ma kavas an dud ez eo galloudusoc'h ar bluenn eget ar bavezenn hag e c'hall bout lakaet da gen tagus hag un tamm brikenn.: — It was a fatal day when the public discovered that the pen is mightier than the paving-stone and can be made as offensive as a brickbat.
Emaomp o vevañ en ur mare hag a lenn re evit bout fur hag a soñj re evit bout brav.: — We live in an age that reads too much to be wise and that thinks too much to be beautiful.
Hiziv ne c'hoarvez nemet ar pezh a zo dilennus.: — Nowadays it is only the unreadable that occurs.
N'eus ket a levrioù direol pe zivezel. Mat pe fall e vez skrivet al levrioù – tra ken.: — There is no such thing as a moral or an immoral book. Books are well written or badly written – that is all.
Pe gemm zo etre al lennegezh hag ar c'hazetennerezh ? Dilennus eo ar c'hazetennerezh ha ne lenner ket al lennegezh.: — What is the difference between literature and journalism? Journalism is unreadable and literature is unread.
Ral a wech e vez glan ar wirionez, ha gwech ebet ne vez eeun. Borodus-kenañ e vije ar vuhez arnevez mar bije a-hend-all, ha dic'hallus a-grenn e vije al lennegezh arnevez.: — The truth is rarely pure and never simple. Modern life would be very tedious if it were either and modern literature a complete impossibility.
Ur wirionez trist eo, met kollet hon eus skiant ar reiñ anvioù brav d'an traoù. An anvioù zo pep tra. Gwech ebet ne dabutan a-zivout oberoù, a-zivout gerioù hepken e ran. Setu perak ez argarzhan ar realouriezh vil el lennegezh. Ret e vefe rediañ an den hag a ra ur bal eus ur bal da ober gant unan. An dra nemetañ a zellez eo.: — It is a sad truth, but we have lost the faculty of giving lovely names to things. Names are everything. I never quarrel with actions, my one quarrel is with words. That is the reason I hate vulgar realism in literature. The man who could call a spade a spade should be compelled to use one. It is the only thing he is fit for.

Mab-den

An amlaouenidigezh eo ar c'hammed kentañ en araokadenn mab-den pe ur vroad.: — Discontent is the first step in the progress of a man or a nation.
An disentidigezh eo vertuz orin mab-den hervez nep piv bennak en deus lennet an Istor. Dre an disentidigezh ez eus bet araokadennoù — dre an disentidigezh hag ar rebellded.: — Disobedience in the eyes of anyone who has read history is man's original virtue. It is through disobedience that progress has been made — through disobedience and rebellion.
An dra nemetañ a ouzer da vat a-zivout natur mab-den eo e kemm.: — The only thing that one really knows about human nature is that it changes.
An dud a blij din muioc'h eget ar pennaennoù, hag an dud hep pennanennoù a blij din muioc'h eget tra ebet all er bed.: — I like persons better than principles, and I like persons with no principles better than anything else in the world.
An dud hag a sell ouzh o zremened ne zellezont dazont ebet da c'hoanagiñ.: — The man who regards his past is a man who deserves to have no future to look forward to.
An dud ha ne soñjont ket drezo o-unan ne soñjont ket tamm ebet.: — A man who does not think for himself does not think at all.
An emskiant a dro an holl ac'hanomp da emgarourien.: — Conscience makes egotists of us all.
An hevelep tra eo an emskiant hag an digalonegezh e gwirionez. Merk kenwerzhel ar firm eo an emskiant – tra ken.: — Conscience and cowardice are really the same things. Conscience is the trade name of the firm – that is all.
Ar reizhiadoù a c'hwit eo ar re hag a zo diazezet war padelezh natur mab-den ha neket war he c'hresk hag he diorren.: — The systems that fail are those that rely on the permanency of human nature and not on its growth and development.
Ar spont glan eo diazez ar gwellwelerezh.: — The basis of optimism is sheer terror.
Arabat e vefe sevel a-du gant tra pe dra. Deroù ar wiriegezh eo sevel a-du, ha buan e teu ar siriusted da-heul, hag e tro mab-den da vorodus.: — One should never take sides in anything. Taking sides is the beginning of sincerity, and earnestness follows shortly afterwards, and the human being becomes a bore.
Da viken e karo mab-den Rousseau evit bout kofeset e sioù d'ar bed ha neket d'ur mignon.: — Humanity will always love Rousseau for having confessed his sins not to a friend but to the world.
Dañjerus eo adreizhañ den pe zen.: — It is a dangerous thing to reform anyone.
Er penn-kentañ, ar vugale a gar o zud ; a feur ma koshaont en o barnont ; a-wechoù e pardonont dezho.: — Children begin by loving their parents; as they grow older they judge them ; sometimes they forgive them.
Euzhviled eo an holl wazed. An dra nemetañ d'ober eo boueta mat ar geizh. Ur c'heginer mat a ra burzhudoù.: — All men are monsters. The only thing to do is to feed the wretches well. A good cook does wonders.
Evit adkavout o yaouankiz ez eo trawalc'h d'an dud adober o follentezioù.: — To get back one's youth one has merely to repeat one's follies.
Evit anaout tra pe dra diwar e benn e rank an den gouzout pep tra diwar-benn an dud all.: — To know anything about oneself one must know all about others.
Gouest eo mab-den da grediñ er pezh a zo dic'hallus, met nepred ne c'hall krediñ er pezh a zo diasur.: — Man can believe the impossible, but man can never believe the improbable.
Hervez ma skiant-prenet, kerkent ha ma 'z eo kozh a-walc'h an dud da c'houzout gwell ne ouzont tra ebet.: — My experience is that as soon as people are old enough to know better they don't know anything at all.
Hiziv an deiz, an holl dud veur o deus o diskibled ha bewech e vez savet o buhezskrid gant Judaz.: — Every great man nowadays has his disciples and it is invariably Judas who writes the biography.
Koshaat a ra an dud, nepred ne zeuont da vout mat avat.: — Men become old, but they never become good.
Mab-den zo ur boud gant un dekmiliad a vuhezioù ha santadoù diniver, ur c'hrouadur kemplezhek ha liesstumm hag a zoug ennañ hêrezhioù iskis a soñj hag a entan, ha saotret eo e gig gwirion gant kleñvedoù euzhus ar re varv.: — Man is a being with myriad lives and myriad sensations, a complex, multiform creature that bears within itself strange legacies of thought and passion, and whose very flesh is tainted with the monstrous maladies of the dead.
Muioc'h zo da lavarout a-du gant an amoedigezh eget na soñj d'an dud. Estlamm bras am eus ouzh an amoedigezh. Un doare kenhoal, d'am soñj.: — There is more to be said for stupidity than people imagine. Personally, I have a great admiration for stupidity. It is a sort of fellow-feeling, I suppose.
Na digalon eo ar wazed. Terriñ a reont kement lezenn a zo er bed ha spontet int gant teod ar bed.: — Men are such cowards. They outrage every law in the world and are afraid of the world's tongue.
N'emañ ket peurvad gwirion mab-den er pezh en deus, er pezh eo ne lavaran ket.: — The true perfection of man lies, not in what man has, but in what man is.
N'eo nemet an dud hag a zo kollet ent-kefredel a gement na arguzont gwech ebet.: – It is only the intellectually lost who ever argue.
N'eus nemet daou zoare tud hag a zo boemus da vat – ar re hag a oar pep tra en holl hag ar re na ouzont netra en holl.: — There are only two kinds of people who are really fascinating — people who know absolutely everything and people who know absolutely nothing.
N'eus talvoudegezh divezel ebet d'ar skiant-prenet. N'eo nemet an anv roet gant mab-den d'e fazioù.: — Experience is of no ethical value. It is merely the name men give to their mistakes.
Netra ne rankje bout gouest da ober droug d'an dud, war-bouez int o-unan. Netra ne rankje bout gouest da laerezh an dud. Ar pezh a zo enno eo o ferc'henniezh wirion. Ar pezh a zo er-maez anezho a rankje bout disterdra.: — Nothing should be able to harm a man except himself. Nothing should be able to rob a man at all. What a man really has is what is in him. What is outside of him should be a matter of no importance.
Pa ra mab-den an traoù diotañ e vez atav diwar ar mennadoù noblañ.: — Whenever a man does a thoroughly stupid thing it is always from the noblest motives.
Pa vez an den kozh a-walc'h evit ober fall e rankje bout kozh a-walc'h evit ober mat ivez.: — When a man is old enough to do wrong he should be old enough to do right also.
Pa gomzont en o anv-i e vez an dud an nebeutañ o-unan. Roit ur maskl dezho hag e kontint ar wirionez deoc'h.: — Man is least himself when he talks in his own person. Give him a mask, and he will tell you the truth.
Petra eo un den fall, hervezoc'h ? An daore den hag a ra marzh war an dinammded.: — What do you call a bad man? The sort of man who admires innocence.
Petra eo ur vaouez fall, hervezoc'h ? O, an doare maouez na vez nepred skuizh ur gwaz anezhi.: — What do you call a bad woman? Oh! the sort of woman a man never gets tired of.
Seul belloc'h e vevan, seul zonoc'h e soñj din n'eo ket mat a-walc'h evidomp ar pezh a oa mat evit hon tadoù. En arzoù evel er politikerezh, gant an hendadoù e vez bepred ar gaou.: — The longer I live the more keenly I feel that whatever was good enough for our fathers is not good enough for us. In art, as in politics, les grand pères ont toujours tort.
Techet e vezer da dermeniñ mab-den evel loened poellek hag a ya bepred e fulor pa vez gourc'hemennet dezho ober diouzh pennsturiennoù ar poell.: — One is tempted to define man as a rational animal who always loses his temper when he is called upon to act in accordance with the dictates of reason.
Trajedienn ar gozhni n'eo ket bout kozh, bout yaouank eo.: — The tragedy of old age is not that one is old but that one is young.
Traoù dañjerus eo an uhelvennadoù. Gwell eo ar beziadoù. Gloazañ a reont, met gwelloc'h int.: — Ideals are dangerous things. Realities are better. They wound, but they are better.
Un dra gevrinus-kenañ eo ar bersonelezh. Ne c'heller ket atav barn an dud hervez ar pezh a reont. Lod a c'hall doujañ al lezenn ha bout didalvoud evelato. Lod a c'hall terriñ al lezenn ha bout mat evelato. Lod a c'hall bout fall hep bout graet tra fall ebet biskoazh. Lod a c'hall pec'hediñ enep ar gevredigezh, ha koulskoude kompren o farfeted wirion dre ar pec'hed-se.: — Personality is a very mysterious thing. A man cannot always be estimated by what he does. He may keep the law, and yet be worthless. He may break the law, and yet be fine. He may be bad without ever doing anything bad. He may commit a sin against society, and yet realise through that sin his true perfection.
Ur fazi bras eo krediñ, evel ma ra kalz tud, en em ziskouez ar spered war o dremm. Ar sioù a c'hall a-wechoù en em skrivañ dre gemmoù el linennoù ha trolinennoù, mat pell zo. Maskloù a zo bet bet roet dimp da guzhat hor speredoù eo hon dremmoù e gwirionez.: — It is quite a mistake to believe, as many people do, that the mind shows itself in the face. Vice may sometimes write itself in lines and changes of contour, but that is all. Our faces are really masks given to us to conceal our minds with.

Maezioù

Forzh piv a c'hall bout mat er vro. N'eus temptadur ebet eno. Setu perak ez eo ken kleuk an dud hag a vev e-maez kêr. Ar sevenadurezh n'eo ket tamm ebet un dra aes da dizhout. Daou zoare hepken zo : bout stuziet eo an eil, bout direol eo egile. Ar blouezidi n'o deus degouezh ebet da vout an eil pe egile, neuze e chomont sac'het.

— Anybody can be good in the country. There are no temptations there. That is the reason why people who live out of town are so absolutely uncivilised. Civilisation is not by any means an easy thing to attain to. There are only two ways by which man can reach it : one is by being cultured, the other by being corrupt. Country people have no opportunity of being either, so they stagnate.
Mar bijen o vevañ war ar maez e-pad c'hwec'h mizvezh, sur on e teujen ker plaen ma ne vije den ebet o tennañ an disterañ fed warnon.: – I feel sure that if I lived in the country for six months I should become so unsophisticated that no one would take the slightest notice of me.
N'eus den sevenaet ebet hag en deus keuz d'ur blijadur, ha n'eus kleuk ebet hag a oar petra eo ur blijadur.: — No civilised man ever regrets a pleasure, and no uncivilised man ever knows what a pleasure is.
Pa vezer e kêr en em ziduer. Pa vezer war ar maez e tiduer tud all. Borodus-kenañ eo.: — When one is in town one amuses oneself. When one is in the country one amuses other people. It is excessively boring.

Merc'hed

An doare nemetañ da ober ouzh ur vaouez eo orgediñ ganti mard eo koant ha gant unan all mard eo ordinal.: — The only way to behave to a woman, is to make love to her if she is pretty and to someone else if she is plain.
An doare nemetañ ma c'hall ur vaouez adreizhañ ur gwaz eo dre e enoeiñ kement ha ken bihan ma koll pep atapi ouzh ar vuhez.: — The only way a woman can ever reform a man is by boring him so completely that he loses all possible interest in life.

An holl verc'hed a dro da vout evel o mammoù : o zrajedienn eo. Gwaz ebet ne ra : o hini eo.

— All women become like their mothers: that is their tragedy. No man does: that is his.
Ar merc'hed a briz ar grizded dreist pep tra all. Bondougoù kentidik boemus o deus. Dishualet int bet ganimp, met sklavezed e chomont, o klask war-lerc'h o mestr evelkent. Karout a reont bout mestroniet.: — Women appreciate cruelty more than anything else. They have wonderfully primitive instincts. We have emancipated them, but they remain slaves, looking for their master all the same. They love being dominated.
Ar merc'hed a c'hall ober forzh petra gant un deskamant dereat.: — With a proper background women can do anything.
Ar merc'hed, a lavarer, a gar gant o divskouarn, dik evel ma kar ar wazed gant o daoulagad, mar karont biskoazh.: — Women, as someone says, love with their ears, just as men love with their eyes, if they ever love at all.
Ar merc'hed a ro aour o buhez d'ar wazed. Marteze ; met atav e vennont e adtapout e ker bihan moneiz.: — Women give to men the very gold of their lives. Possibly; but they invariably want it back in such very small change.
Ar merc'hed a vev dre o fromoù hag evito, n'o deus tamm prederouriezh a-zivout ar vuhez.: — Women live by their emotions and for them, they have no philosophy of life.
Ar merc'hed fall a andell ouzh ar wazed. Ar merc'hed mat a enoe ar wazed. Setu aze ar c'hemm nemetañ a zo etrezo.: — Wicked women bother one. Good women bore one. That is the only difference between them.
Ar merc'hed hor c'har en abeg d'hor sioù. Mard hon eus trawalc'h anezho e pardonint pep tra, zoken hor c'hefredoù ramzel.: — Women love us for our defects. If we have enough of them they will forgive us everything, even our gigantic intellects.
Ar merc'hed ordinal a vez atav gwarizius ouzh o friedoù ; gwech ebet ne vez ar merc'hed koant ! Nepred n'o devez amzer. Atav e vezont ker sorbet gant bout gwarizius ouzh priedoù an dud all.: — Plain women are always jealous of their husbands; beautiful women never are! They never have time. They are always so occupied in being jealous of other people's husbands.
Ar merc'hed zo graet evit bout karet, neket evit bout komprenet.: — Women are made to be loved, not to be understood.
Ar wazed a c'hall karout ar pezh a zo dindano – traoù didalvez, mardozet, dizenoret. Ni, ar merc'hed, a azeul pa garomp ; ha pa gollomp hon azeulerezh e kollomp pep tra.: — Men can love what is beneath them — things unworthy, stained, dishonoured. We women worship when we love; and when we lose our worship we lose everything.
Arabat e vije d'ar merc'hed kaout un eñvor. Deroù an dineuz eo eñvor ar merc'hed. Diwar he boned e c'heller atav lavarout hag ur vaouez he deus un eñvor pe get.: — No woman should have a memory. Memory in a woman is the beginning of dowdiness. One can always tell from a woman's bonnet whether she has got a memory or not.
Arabat eo d'ar merc'hed bout resis a-zivout o oad. Ken itriker e seblant bout.: — No woman should ever be quite accurate about her age. It looks so calculating.
Arabat eo deoc'h bout kaset war hentoù ar vertuz — ar gwashañ er merc'hed eo. Atav e fell dezho e vefemp mat. Ha mard omp mat, pa gejont ouzhimp n'hor c'haront ket tamm ebet. Plijout a ra dezho hor c'havout fall diremed hag hon dilezel mat dihoalus.: — Don't be led astray into the paths of virtue — that is the worst of women. They always want one to be good. And if we are good, when they meet us they don't love us at all. They like to find us quite irretrievably bad and to leave us quite unattractively good.
Arabat eo fiziout en ur vaouez hag a lavar he gwir oad. Ur vaouez hag a lavarfe kement-se a lavarfe forzh petra.: — One should never trust a woman who tells one her real age. A woman who would tell one that would tell one anything.
Arabat eo klask kompren ar merc'hed nepred. Skeudennoù eo ar merc'hed, kudennoù eo ar wazed. Mard oc'h mennet da c'houzout petra a fell d'ur vaouez lavarout e gwirionez – ar pezh a vez atav un dra zañjerus da ober, a hent all – sellit outi, n'he selaouit ket.: — You should never try to understand women. Women are pictures, men are problems. If you want to know what a woman really means – which, by the way, is always a dangerous thing to do – look at her, don't listen to her.
C'hoarzhin a reot marteze, met dreist eo kejañ ouzh ur vaouez hag a gompren an den penn-da-benn.: — You may laugh, but it is a great thing to come across a woman who thoroughly understands one.
Evel a lavaras ur spered lemm a C'hall, ar merc'hed a ro dimp ar c'hoant da sevel pennoberennoù hag atav e viront ouzhimp ag o c'has da bennvat.: — Women, as some witty Frenchman put it, inspire us with the desire to do masterpieces and always prevent us from carrying them out.
Evel minored eo ar merc'hed, diwar o goanagoù e vevont.: — Women are like minors, they live upon their expectations.
Evit ar wazed e voe savet ar bed ha neket evit ar merc'hed.: — The world was made for men and not for women.
Hervez ar brederourien ez eo ar merc'hed arouez trec'h an danvez war ar spered, dres evel m'eo ar wazed arouez trec'h ar spered war an divezouriezh.: — To the philosopher women represent the triumph of matter over mind, just as men represent the triumph of mind over morals.
Hoal nemetañ an tremened eo ez eo an tremened. Met ar merc'hed ne ouzont nepred pegoulz eo kouezhet ar rideoz. Atav e fell dezho e vije ur c'hwec'hvet arvest, ha kerkent ha ma'z eo deur ar pezh aet da get e kendalc'hont d'e ginnig. Mar bije grataet dezho, pep komedienn a echuje evel un drajedienn ha pep trajedienn a bennlegnje en ur fars. Ardaouerezed hoalus int, met skiant an arzoù n'o deus ket.: — The one charm of the past is that it is the past. But women never know when the curtain has fallen. They always want a sixth act, and as soon as the interest of the play is entirely over they propose to continue it. If they were allowed their way every comedy would have a tragic ending and every tragedy would culminate in a farce. They are charmingly artificial, but they have no sense of art.

Istor ar gwashañ doare tiranterezh a zo bet biskoazh er bed eo Istor ar merc'hed : tiranterezh ar re wan ouzh ar re greñv. An titranterezh padus nemetañ eo.

— The history of woman is the history of the worst form of tyranny the world has ever known: the tyranny of the weak over the strong. It is the only tyranny that lasts.
Kalz re a ruz muzelloù a zouge en noz tremen, ha re nebeut a zilhad. Atav e vez kement-se un arouez a zic'hoanag en ur vaouez.: — She wore far too much rouge last night and not quite enough clothes. That is always a sign of despair in a woman.
Keit ha ma c'hall ur vaouez hañvalout bout dek vloaz yaouankoc'h eget he merc'h e vez laouen-holl.: — As long as a woman can look ten years younger than her own daughter she is perfectly satisfied.
Mar fell d'ur vaouez mirout ur gwaz, trawalc'h eo dezhi desachañ ar gwashañ a zo ennañ.: — If a woman wants to hold a man she has merely to appeal to what is worst in him.
Mar n'eo ket gouest ur vaouez da dreiñ he fazioù da hoalus, n'eus nemet ur barez anezhi.: — If a woman cannot make her mistakes charming she is only a female.
Me 'blij din ar wazed o deus un dazont hag ar merc'hed o deus un tremened.: — I like men who have a future and women who have a past.
Muioc'h a zimezioù a vez dismantret hiziv an deiz gant skiant vat ar gwaz eget gant tra pe dra all. Penaos e c'heller gortoz digant ur vaouez e vije eürus gant ur gwaz hag a bouez war ober outi evel pa vije-hi ur boud poellek ?: — More marriages are ruined nowadays by the common-sense of the husband than by anything else. How can a woman be expected to be happy with a man who insists on treating her as if she were a perfectly rational being?.
Na fiziit gwech ebet en ur vaouez gwisket e gell-mouk, forzh pe oad e vefe, pe en ur vaouez pemp bloaz ha tregont hag a blij ar seizennoù roz dezhi. Atav e talvez o deus un istor.: — Never trust a woman who wears mauve, whatever her age may be, or a woman over thirty-five who is fond of pink ribbons. It always means that they have a history.
Nag e plij d'ar merc'hed ober traoù dañjerus. Unan eus ar perzhioù enno hag a ran ar brasañ marzh warno eo. Ur vaouez a zousetfe gant forzh piv er bed keit ha ma vo tud o sellout.: — How fond women are of doing dangerous things. It is one of the qualities in them that I admire most. A woman will flirt with anybody in the world as long as other people are looking on.
Ne gredan ket e vefe eus merc'hed puritan. Ne soñj ket din e vefe ur vaouez er bed ha na vefe ket lorc'het un tammig mar befe orgedet ganti. Kement-se eo a laka ar merc'hed ken azeuladus en un doare ken diharzus.: — I don't believe in the existence of Puritan women. I don't think there is a woman in the world who would not be a little flattered if one made love to her. It is that which makes women so irresistibly adorable.
Pa gav ur vaouez ne ra he fried van ebet anezhi e tro da zic'hiz-spontus pe e toug bonedoù cheuc'h-tre paeet gant pried ur vaouez all.: — When a woman finds out that her husband is absolutely indifferent to her, she either becomes dreadfully dowdy or wears very smart bonnets that some other woman's husband has to pay for.
Pilpouzien e vez peurliesañ ar wazed hag a ra kelenn d'ar re all, ha bepred e vez ordinal ar merc'hed hag a gelenn d'ar re all. N'eus netra er bed a-bezh dizereatoc'h d'ur vaouez eget un emskiant enepkemplegour. Hag an darn vuiañ eus ar merc'hed er goar, laouen on da lavarout.: — A man who moralises is usually a hypocrite, and a woman who moralises is invariably plain. There is nothing in the whole world so unbecoming to a woman as a nonconformist conscience. And most women know it, I am glad to say.
Re abred e oar ar wazed a-zivout ar vuhez ; re ziwezhat e oar ar merc'hed a-zivout ar vuhez — aze emañ an diforc'h etre ar wazed hag ar merc'hed.: — Men know life too early; women know life too late - that is the difference between men and women.
Repu ar merc'hed ordinal eo gouelañ, met diskar ar re gaer eo.: — Crying is the refuge of plain women but the ruin of pretty ones.
Ur bondoug dreist o deus ar merc'hed a-zivout an traoù. Dizoleiñ a reont pep tra war-bouez ar pezh a zo anat.: — Women have a wonderful instinct about things. They discover everything except the obvious.
Ur vaouez hollvat zo rekis evit ober un dra sot-nay.: — It takes a thoroughly good woman to do a thoroughly stupid thing.
Ur walenn eo bout azeulet. Ar merc'hed a ra ouzhimp dres evel ma ra mab-den ouzh e zoueed. Hon azeuliñ a reont, ha dizehan e vezont ouzh hon harellat a-benn ma rafemp un dra bennak evito.: — Being adored is a nuisance. Women treat us just as humanity treats its gods. They worship us, and are always bothering us to do something for them.

Mignoniezh

Ar wazed hag ar merc'hed ne c'hellont ket bout mignoned. Entan, enebiezh, azeuladurezh, karantez a vez, mignoniezh ne vez ket avat.: — Between men and women there is no friendship possible. There is passion, enmity, worship, love, but no friendship.
C'hoarzhin n'eo ket fall tamm ebet evit boulc'hañ ur vignoniezh, hag a-bell ez eo an doare gwellañ d'he echuiñ.: — Laughter is not at all a bad beginning for a friendship, and it is far the best ending for one.
Forzh piv a c'hall kenduiñ gant poanioù ur mignon, hogen un natur a-zibab zo rekis evit kenduiñ gant berzh ur mignon.: — Anyone can sympathise with the sufferings of a friend, but it requires a very fine nature to sympathise with a friend's success.
Ma mignoned a zibaban dre o neuz vat, ma anaoudeien dre o zemz-spered, ha ma enebourien dre o speredegezh.: — I choose my friends for their good looks, my acquaintances for their good characters, and my enemies for their good intellects.
Ne c'heller ket bout re evezhiek pa zibaber enebourien. N'eus diod ebet e-touez ma re.: — A man cannot be too careful in the choice of his enemies. I have not got one who is a fool.
Ur gejadenn hag a grog dre ur veuleudi a droio hep mar da vignoniezh wirion. Kregiñ a ra en doare reizh.: — An acquaintance that begins with a compliment is sure to develop into a real friendship. It starts in the right manner.

Mondianed

An itron Cheveley zo unan eus ar maouezed arnevez-tre-se en hon amzer hag a gav un droukskouer nevez ken dereat hag ur boned nevez, hag o skign er Park bep abardaez da bemp eur hanter. Sur on e vourr an droukskouerioù, hag ez eo glac'har he buhez na vout gouest da gaout he gwalc'h anezho.: — Mrs Cheveley is one of those very modern women of our time who find a new scandal as becoming as a new bonnet, and air them both in the Park every afternoon at 5.30. I am sure she adores scandals, and that the sorrow of her life at present is that she can't manage to have enough of them. ^[4]
Arabat e vefe d'an den boulc'hañ ar vuhez vondian dre un droukskouer. Dav e vije mirout kement-se evit degas dudi er gozhni.: — One should never make one's début with a scandal. One should reserve that to give an interest to one's old age.
Bez' ez eus traoù hag a zo reizh o lavarout, nemet e rankfed o lavarout d'ar c'houlz falz d'an dud fall.: — There are things that are right to say but that may be said at the wrong time and to the wrong people.
Borodus eo bout er gevredigezh, met un drajedienn eo bout e-maez anezhi.: — To be in society is merely a bore, but to be out of it simply a tragedy.
En aferioù a bouez bras eo ar stil ar pep retañ, ar wirionded n'eo ket.: — In matters of grave importance style, not sincerity, is the vital thing.
Evit mont da vondian hiziv e rank an den boueta tud, dudiañ tud pe feukañ tud – tra ken.: — To get into the best society nowadays one has either to feed people, amuse people, or shock people – that is all.
Goude ur goan vat e c'hall an dud pardoniñ da forzh piv, zoken d'o anaoudeien.: — After a good dinner one can forgive anybody, even one's own relations.
Komzit ouzh pep maouez evel p'he c'harfec'h ha da bep gwaz evel pa andellfe ouzhoc'h, hag e diwezh ho marevezh kentañ e viot brudet evit dibarder ho stek kevredigezhel.: — Talk to every woman as if you loved her and to every man as if he bored you, and at the end of your first season you will have the reputation of possessing the most perfect social tact.
Me 'gar droukskouerioù an dud all, met n'on ket dedennet gant ma droukskouerioù-me. N'o deus ket hoal an nevezenti.: — I love scandals about other people, but scandals about myself don't interest me. They have not got the charm of novelty.
Na gomzit nepred direspet eus ar gevredigezh. N'eus nemet tud ha na c'hallont ket mont e-barzh a gement a ra.: — Never speak disrespectfully of society. Only people who can't get into it do that.

N'eur ket evit kompren penaos e c'houzañver mondian London. Aet eo gant ar c'hon : kalz nikuned villiget o komz a-zivout netra.

— Can't make out how you stand London society. The thing has gone to the dogs: a lot of damned nobodies talking about nothing.
Rekis eo ar mondian. Gwaz ebet ne ra berzh er bed-mañ nemet en devije ur vaouez d'e skoazellañ – hag ar merc'hed a ren ar gevredigezh. Echu eo ganeoc'h mar n'hoc'h eus ket merc'hed diouzh ho tu. Koulz deoc'h bout un alvokad, ur c'hourater-eskemm pe ur c'hazetenner diouzhtu.: — Society is a necessary thing. No man has any real success in this world unless he has got women to back him — and women rule society. If you have not got women on your side you are quite over. You might just as well be a barrister or a stockbroker or a journalist at once.

Politikerezh

Ar re hag a glask ren ar bobl ne c'hallont nemet heuliañ an engroez.: — Those who try to lead the people can only do so by following the mob.
Ar sokialouriezh zoken a vo talvoudus abalamour ma kaso d'an hiniennelouriezh.: — Socialism itself will be of value simply because it will lead to individualism.
Ar wirionez zo un dra gemplezhek-tre ,hag un afer kemplezhek-tre eo ar politikerezh. Bez' ez eus rodoù e-barzh rodoù. Gallout a reer kaout endalc'hoù e-keñver an dud hag a ranker paeañ. Abred pe ziwezhat er vuhez politikel e ranker treuzvarc'hata. An holl a ra.: — Truth is a very complex thing, and politics is a very complex business. There are wheels within wheels. One may be under certain obligations to people that one must pay. Sooner or later in political life one has to compromise. Everyone does.
Ar politikerezh eo ma flijadur nemetañ. Gwelet a rit, hiziv an deiz n'eo ket dereat ober al lez a-raok bout daou-ugent vloaz pe bezañ romantel a-raok bout pemp ha daou-gent, neuze ni merc'hed kaezh hag a zo yaouankoc'h eget tregont vloaz, pe a lavar bout, n'hon eus netra digor dimp war-bouez ar politikerezh pe an dengarouriezh. Hag an dengarouriezh a hañval din bout aet end-eeun da repu an dud hag a venn andellat ouzh an hentez. Ar politikerezh zo gwell din. Me 'gav din ez eo... dereatoc'h.: — Politics are my only pleasure. You see nowadays it is not fashionable to flirt till one is forty or to be romantic till one is forty-five, so we poor women who are under thirty, or say we are, have nothing open to us but politics or philanthropy. And philanthropy seems to me to have become simply the refuge of people who wish to annoy their fellow-creatures. I prefer politics. I think they are more ... becoming.
Tri doare tiranted zo. Bez' emañ an tirant hag a vac'hom ar c'horf. Bez' emañ an tirant hag a vac'hom an ene. Bez' emañ an tirant hag a vac'hom koulz an ene hag ar c'horf. Ar priñs eo an hini kentañ. Ar pab eo an eil. Ar bobl eo an trede.: — There are three kinds of despots. There is the despot who tyrannises over the body. There is the despot who tyrannises over the soul. There is the despot who tyrannises over soul and body alike. The first is called the prince. The second is called the pope. The third is called the people.

Relijion

An doare nemetañ da gaout an dizober eus un temptadur eo plegañ outañ.: — The only way to get rid of a temptation is to yield to it.
An dra euzhus nemetañ er bed eo ennui. Hennezh eo ar pec'hed nemetañ na vez nepred pardonet.: — The only horrible thing in the world is ennui. That is the one sin for which there is no forgiveness.
An tonkadur ne gas ket embannerien dimp. Re fur pe re griz eo evit en ober.: — Destiny does not send us heralds. She is too wise or too cruel for that.
Anav piv out a oa skrivet war dor veur ar bed hen. Bez piv out a vo skrivet war dor veur ar bed nevez. Ha Bez piv out end-eeun e oa kemennadenn ar C'hrist. Sekred ar C'hrist eo.: — Know thyself was written over the portal of the antique world. Over the portal of the new world Be thyself shall be written. And the message of Christ to man was simply: Be thyself. That is the secret of Christ.
Ar c'hemm nemetañ a zo etre ar sent hag ar bec'herien eo ez eus un tremened da bep sant hag un dazont da bep pec'her.: — The only difference between the saint and the sinner is that every saint has a past and every sinner has a future.
Ar feiz eo an dra liesañ a anavan. Sañset omp krediñ en hevelep tra e meur a zoare. Par da zebriñ eus an hevelep meuz gant loaioù disheñvel o livioù eo.: — Faith is the most plural thing I know. We are all supposed to believe in the same thing in different ways. It is like eating out of the same dish with different coloured spoons.
Ar garitez a grou pec'hedoù diniver.: — Charity creates a multitude of sins.
Ar sioù hag ar vertuzioù zo dafar evit an arzourien.: – Vice and virtue are to the artist materials for an art.
Ar skiantennoù hepken a c'hall pareañ an ene, dres evel ne c'hall ar skiantennoù bout pareet nemet gant an ene.: — Nothing can cure the soul but the senses, just as nothing can cure the senses but the soul.
A-zivout krediñ, gouest on da grediñ forzh petra gant ma vo digredus.: — As for believing things, I can believe anything provided that it is quite incredible.
Bez' ez eus temptadurioù spontus hag a ranker nerzh – nerzh ha kalon – evit plegañ outo. Klaoustreañ buhez un den war un taol hepken – ha galloud pe blijadur e vefe ar c'hlaoustre ne vern din – n'eus tamm gwander ebet en dra-se. Ur galon euzhus, spontus zo.: — There are terrible temptations that it requires strength — strength and courage — to yield to. To stake all one's life on one throw — whether the stake be power or pleasure I care not — there is no weakness in that. There is a horrible, a terrible, courage.
Diskiant eo rannañ an dud etre mat ha fall. Hoalus pe vorodus eo an dud.: — It is absurd to divide people into good and bad. People are either charming or tedious.
E bed boutin ar fedoù, ar re fallakr ne vezont ket kastizet hag ar re vat ne vezont ket gopret. Ar berzh a vez roet d'ar re greñv, an droukverzh d'ar re wan.: — In the common world of fact the wicked are not punished nor the good rewarded. Success is given to the strong, failure thrust upon the weak.
En un azeuldi, pep unan a rankje bout sirius war-bouez ar pezh a vez azeulet.: — In a temple everyone should be serious except the thing that is worshipped.
Gouest eo mab-den da herzel ouzh pep tra war-bouez ouzh an temptadur.: — One can resist everything except temptation.
Gwechall e veze santelaet hon harozed. O boutinaat eo an doare arnevez. Embannadurioù march'had-mat eus levrioù meur a c'hall bout dedennus, met kasaus a-grenn eo embannadurioù marc'had-mat eus tud veur.: — Formerly we used to canonise our heroes. The modern method is to vulgarise them. Cheap editions of great books may be delightful, but cheap editions of great men are absolutely detestable.
Gwirionezioù ar maskloù eo gwirionezioù an usvedoniezh.: — The truths of metaphysics are the truths of masks.

Jezuz a lavaras da vab-den : Marzhus eo da bersonelezh. Diorro-hi. Bez da-unan. Na soñj ket emañ da barfeted er berniañ pe biaouañ traoù diavaez. Ez kreizon emañ da barfeted. Mar galljes kompren kement-se ne vennjes ket bout pinvidik.

— Jesus said to man: You have a wonderful personality. Develop it. Be yourself. Don't imagine that your perfection lies in accumulating or possessing external things. Your perfection is inside of you. If only you could realise that you would not want to be rich.
Ken aes eo distreiñ ar re all. Ken diaes eo en em zistreiñ.: — It is so easy to convert others. It is so difficult to convert oneself.
Mar menner bout mat e ranker bout a-vicher. Sorbusoc'h micher n'eus ket er bed.: — If one intends to be good one must take it up as a profession. It is quite the most engrossing one in the world.
Nebeut a dud zo kreñv a-walc'h evit herzel ouzh goulennoù groñs ha lu ar reizhkredenn.: — Few people have sufficient strength to resist the preposterous claims of orthodoxy.
N'eo ket ar geuzidigezh hag a frealz an dud hiziv an deiz, ar blijadur eo. Diamzeriet a-grenn eo ar geuzidigezh.: — What consoles one nowadays is not repentance but pleasure. Repentance is quite out of date.
Nepred ne vez gwir an traoù a lakaer da wir-bater. Setu gwalldonkadur ar feiz ha kentel an tenergan.: – The things one feels absolutely certain about are never true. That is the fatality of faith and the lesson of romance.
N'eus netra poaniusoc'h eget kejañ ouzh ar vertuz en un den n'em boa biskoazh diskredet e vije ennañ. Evel kavout ur spilhenn en ur voutell foenn eo. Broudañ a ra. Dav e vije kelaouiñ an dud p'emañ ar vertuz ennomp.: — Nothing is more painful to me than to come across virtue in a person in whom I have never suspected its existence. It is like finding a needle in a bundle of hay. It pricks you. If we have virtue we should warn people of it.
N'on ket peursur e ouzon da vat petra eo ar gwazhwelerezh e gwirionez. Ar pezh a ouzon ervat eo ne c'heller ket kompren ar vuhez hep kalz karitez, ne c'heller ket bevañ hep kalz karitez. Ar garantez, neket ar brederouriezh alaman, eo displegadur ar bed-mañ, petra bennak e ve hini ar bed all.: — I am not quite sure that I quite know what pessimism really means. All I do know is that life cannot be understood without much charity, cannot be lived without much charity. It is love, and not German philosophy, that is the explanation of this world, whatever may be the explanation of the next.
Pa gomz Jezuz a-zivout ar beorien ne ra nemet komz eus perzonelezhioù, dres evel ma komz a-zivout tud ha n'o deus ket diorroet o fersonelezh pa gomz a-zivout ar binvidien.: — When Jesus talks about the poor He simply means personalities, just as when He talks about the rich He simply means people who have not developed their personalities.
Par da gêrioù savet war runioù eo ar vertuzioù – ne c'hallont ket bout kuzhet.: — A virtue is like a city set upon a hill – it cannot be hid.
Par d'ur c'hleñved spontus bennak eo skiant an dever. Distrujañ a ra gwiadoù ar spered, evel ma ra lod klemmoù d'ar c'horf. Bras eo kiriegezh ar c'hatekiz.: — A sense of duty is like some horrible disease. It destroys the tissues of the mind, as certain complaints destroy the tissues of the body. The catechism has a great deal to answer for.
Un dra evel un diougan n'eus ket anezhañ.: — There is no such thing as an omen.
Un tamm digoroù zo er geuzidigezh. P'en em damallomp e kred dimp n'en deus den ebet gwir d'hon tammall. Ar c'hofez eo a ro an absolvenn dimp, ar beleg n'eo ket.: — There is a luxury in self-reproach. When we blame ourselves we feel that no one else has a right to blame us. It is the confession, not the priest, that gives us absolution.

Sevenadur

Aezamant eo an dra nemetañ e c'hall hor sevenadur reiñ dimp.: — Comfort is the only thing our civilisation can give us. (Lord Arthur Savile's Crime (1891))

Skiantoù

An nerzh kriz a c'hallan gouzañv, met dic'houzañvus a-grenn eo ar poell kriz. Un dra bennak direizh zo en e arver. Skeiñ dindan ar spered eo.: — I can stand brute force, but brute reason is quite unbearable. There is something unfair about its use. It is hitting below the intellect.
Dic'houest eo ar skiantoù da gregiñ en direzon. Rak-se n'eus dazont ebet dezho er bed-mañ.: — Science can never grapple with the irrational. That is why it has no future before it in this world.
Gwell eo kemer plijadur digant ur rozenn eget lakaat he gwrizioù dindan ur mikroskop.: — Better to take pleasure in a rose than to put its root under a microscope.
Ur skiant dañjerus-tre eo ar c'hiromañs, hag unan a rankjed na dommañ, war-bouez en ur penn-ouzh-penn.: — Chiromancy is a most dangerous science, and one that ought not to be encouraged, except in a tête-à-tête.

Sonerezh

Ar sonerezh a grou evit an dud un dremened na anavent ket hag o leugn gant ur from a c'hlac'har a oa bet kuzhet diouzh o daeroù.: — Music creates for one a past of which one has been ignorant and fills one with a sense of sorrows that have been hidden from one's tears.
Dic'hallus eo din asantiñ d'ar c'hanaouennoù gall. Atav e hañval an dud soñjal ez int dizereat, hag e tiskouezont bout feuket, ar pezh a zo displet, pe e c'hoarzhont, ar pezh a zo gwashoc'h.: — French songs I cannot possibly allow. People always seem to think that they are improper, and either look shocked, which is vulgar, or laugh, which is worse.
Ken diskiant en holl e vez ar sonerien. Atav e fell dezho e chomfe peurvut an dud dik pa fell dezho bout peurvouzar.: — Musical people are so absurdly unreasonable. They always want one to be perfectly dumb at the very moment when one is longing to be absolutely deaf.
Mar soner sonerezh mat ne selaou ket an dud, ha mar soner sonerezh fall ne gomz ket an dud.: — If one plays good music people don't listen, and if one plays bad music people don't talk.
Me ne gomzan nepred e-kerzh sonerezh – e-kerzh sonerezh mat da vihanañ. Mar klever sonerezh fall ez eo un dever e veuziñ en ur gaoz.: — I never talk during music – at least not during good music. If anyone hears bad music it is one's duty to drown it in conversation.
Sonerezh Wagner a blij din muioc'h eget hini forzh piv. Ker kreñv eo ma c'heller komz a-hed an amzer hep bout klevet gant den.: — I like Wagner's music better than anybody's. It is so loud that one can talk the whole time without other people hearing what one says.

Levrlennadur

(en) Holland, Merlin : Oscar Wilde: A Life in Letters, Fourth Estate, 2003 (ISBN 978-0-00-716103-4)

Liammoù diavaez

(en) Wilde Online
(en) Oscar Wilde Society

Notennoù

↑ The world is a stage : un dave da William Shakespeare.
↑ Grosvenor Square : brasañ leurgêr London, e karter Mayfair e City of Westminster.
↑ Filistin, eus an alamaneg Philister un den ha n'eo ket bet er skolioù-meur, dre ar galleg philistin : un den displet e vlizidigezh, serr d'an arzoù, d'al lennegezh ha d'an nevezentioù.
↑ The Park : Hyde Park, brasañ park London (140 ha), e City of Westminster.

[1] The world is a stage : un dave da William Shakespeare.

[2] Grosvenor Square : brasañ leurgêr London, e karter Mayfair e City of Westminster.

[3] Filistin, eus an alamaneg Philister un den ha n'eo ket bet er skolioù-meur, dre ar galleg philistin : un den displet e vlizidigezh, serr d'an arzoù, d'al lennegezh ha d'an nevezentioù.

[4] The Park : Hyde Park, brasañ park London (140 ha), e City of Westminster.

[1]

[2]

[3]

[4]