Lavaroù latin : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Lint ; c'hwennat
D Adarre
 
Linenn 145:
:''[Biskoazh] ne voe ken bras ur galloud diskaret gant kentaoù ken dister''. Cornelius Nepos, [https://books.google.fr/books?id=rNxGAQAAMAAJ&pg=PA57&lpg=PA57&dq=%22Ab+tam+tenui+initio+tantae+opes+sunt+profligatae%22&source=bl&ots=NL6cBehDHz&sig=DZ94_UZGHOMd7sL4IOXJ2_5Ue34&hl=fr&sa=X&ei=WgZfVdTuNsixUaL4gsgB&ved=0CCsQ6AEwAjgU#v=onepage&q=%22Ab%20tam%20tenui%20initio%20tantae%20opes%20sunt%20profligatae%22&f=false ''De vita excellentium imperatorum et Phaedri fabulae selectae''] (gwelit [http://agoraclass.fltr.ucl.ac.be/concordances/cornelius_nepos_Vies/ligne05.cfm?numligne=17&mot=profligatae an droidigezh c'hallek]).
;Ab uno disces omnes
:''Diwar unan anavez an holl''. <!--Virgilius, ''Aeneis'' 2:65.-- Ket er skrid orin -->
;Ab urbe condita
:''Adalek diazezidigezh kêr'' (Roma).
Linenn 202:
''Den ne rank en em damall, nemet dirak e-tal Doue''.
;Acetum habet in pectore
:''Gwinêgr zo em bruched'', da lavaret eo "lemm eo ma spered ha kalz danvez zo ennon''".<ref>{{fr}} C. de Méry (1828), ''Des proverbes, adages, sentences, apophtegmes'', [https://books.google.fr/books?id=9xulEVI0kGwC&pg=PA508&dq=cetum+habet+in+pectore&hl=fr&sa=X&ei=1R53VceNLIGsUbmqgYAP&redir_esc=y#v=onepage&q=cetum%20habet%20in%20pectore&f=false p. 201.]</ref>
;Acta est fabula, plaudite !
:''C'hoariet eo ar pezh, strakit ho taouarn!'' Gerioù diwezhañ distaget gant Aogust war ar varskaoñ, a-hervez. Kar da ''Echu eo an abadenn''.
Linenn 368:
:''Dalc'h kont eus boazioù pep amzer''.
;Æternum vale
:''Kenavo da viken''. Gwelout '''[[#S|Supremum vale]].
=== Af ===
;Affidavit
Linenn 529:
:''En em zisujañ eus ar c'horf a ra an ene''.
;Anno a Virginis partu
:''Er bloaz goude d'ar Werc'hez gwilioudiñ'' – Heñvelster gant al lavared '''[[#An|Anno Domini]]. Evel el livadur ''Azeulerezh an Drinded'' gant Albrecht Dürer, a zo sinet ''Albertus Durer Noricus faciebat anno a Virginis partu 1511'' "Albrecht Dürer a Nürnberg a reas er bloaz 1511 goude d'ar Werc'hez gwilioudiñ".
;Anno Domini
:''Goude Jezuz Krist'', berraet en ''A.D.''.
Linenn 555:
:''Gouarnour kozh al lezenn''.
;Antiquo more
:"''Ar c'hiz kozh''.
;Antiquus amor cancer est
:''Ur garantez kozh n'eo nemet ur valitouch'' (da soñj ar merc'hed) – Petronius, [http://www.thelatinlibrary.com/petronius1.html ''Satiricon'', II-42].
Linenn 649:
:''Stok ouzh ar fiziañs eo an herder''.
;Audacter calumniare, semper aliquid haeret
:''Falstamall dizaon, atav e chom un dra bennak peg''.
;Audax est ad omnia quaecumque amat vel odit femina, et artificiosa est nocere cum vult
:''Her eo ar vaouez e kement tra a gar hag a gaz, ha gouzout a ra noazañ pa fell dezhi''.
Linenn 692:
;Aut amat aut odit mulier, nil est tertium
:''Pe karout pe kazout a ra ar vaouez, n'eus dibab all ebet''.
;''Aut ... aut ...
:''Pe ... pe ..''. A dalvez "ya pe nann", "an eil pe egile".
;Aut bibas aut abeas
Linenn 770:
:''Brezel an holl enep an holl''.
;Belua fera est avaritia
:''Ar bizhoni zo ul looenloen ferv''.
;Bene diagnoscitur, bene curatur
:''Diagnostigañ mat zo kement ha pareañ''.
Linenn 836:
:''Abeg devoudus''. Er gwir, pennabeg an darvoudenn.
;Causa causarum
:''Abeg an abegoù'' (Tommaso d'Aquino, ''Questiones disputatoe de veritate'', 21-3-3, en ''Sancti Thomae de Aquino opera omnia'', Fratrum Praedicatorum, XXII, Romae, 1976, p. 598:18-19.<ref>{{fr}} J. follon & J. McEvoy, ''Finalité et intentionnalité'' - Doctrine thomiste et perspectives modernes - Actes du Colloque de Louvain-la-Neuve et Louvain'', 21-23/05/1990 [https://books.google.fr/books?id=gUkFxPDXCWIC&pg=PA93&lpg=PA93&dq=causa+causarum&source=bl&ots=fPdBdoRptr&sig=khjp1AlBhu2ZOUloJX5WsVzAExU&hl=fr&sa=X&ved=0CEsQ6AEwBzgKahUKEwipxOe-uI3GAhVLPBQKHZ4qAPo#v=onepage&q=causa%20causarum&f=false p.70]</ref>
;Causa proxima
:''Abeg amezek''. Er gwir : en heuliad an abegoù o deus degaset ur gaouad e anver ''causa proxima'' an abeg tostañ d'an darvoudenn.
Linenn 1 396:
:''Mantova am ganas, Calabria am skrapas, Napoli am dalc'h bremañ ; kanet em eus ar peurvanoù, ar maezioù, an harozed''. Bezskrivadur Vergilius.
;Manu militari
:''Gant dorn an arme'', ''dre nerzh'' ; heñvel ouzh '''[[#Ma|Manus milites]].
;Manumissio
:''Frankizadur'', lakaat ur sklav en e frankiz ; tri doare ''manumissio'' a oa :
Linenn 1 645:
:''Savete ar bed eo engroeziad ar furien''.
;Multo enim multoque se ipsum quam hostem superare operosius est
:''Diaesoc'h a-galz eo bezañ trec'h war an-unan eget war un enebour''. (Valerius Maximus, ''De dictis factisque memorabilibus'' IV, 1, 2).<ref>{{la}} [http://www.thelatinlibrary.com/valmax4.html Skrid latin] – {{fr}} [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/valere/livre4.htm Skrid gallek.</ref>
;Multum in parvo
:''Kalz e nebeut''. Implijet en egor, en amzer, hag evel ar brezhoneg <q>&nbsp;e berr gomzoù&nbsp;</q>.
Linenn 1 857:
:''Goude an dra-se, met n'eo ket abalamour d'an dra-se''.
;Post ludos ad seria
:''Goude ar c'hoarioù, d'an traoù sirius''.
;Post mortem nihil est
:''Goude ar marv n'eus mann''.
Linenn 2 323:
:''Ar mad a welan, hag a garan, hag an droug a ran'' (Ovidius, [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.met7.shtml ''Metamorphoses'' VII:20-21]) ; komzoù lakaet war-gont Medea.
;Videre nostra mala non possumus ; alii simul delinquunt, censores sumus
:''Ne c'hallomp ket gwelet hor sioù ; bezet tud all fazius war an dro, setu-ni barnerien'' (Phaedrus, ''Fabulae'', [https://books.google.fr/books?id=RCrkg1xaoXYC&pg=PA114&lpg=PA114&dq=videre+nostra+mala+non+possumus+alii+simul+delinquunt+censores+sumus&source=bl&ots=3BVoONFQ8p&sig=F1zsoWcwhzGeS1tb9AdDm8mkw-c&hl=fr&sa=X&ei=OWR0VfioO4TTU9v5g5gP&ved=0CFgQ6AEwBw#v=onepage&q=videre%20nostra%20mala%20non%20possumus%20alii%20simul%20delinquunt%20censores%20sumus&f=false ''Liber IV, Fabula X : De Vitiis Hominum'']).
;Vigilantibus non dormientibus iura succurrunt
:''Ar gwir a sikour ar re a zo war evezh, ket ar re a zo kousket'', da lavaret eo : n'eo ket a-walc'h d'an den gouzout emañ al lezenn diouzh e du, ret eo dezhañ en em zifenn.