Sonerezh : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
[[Restr:Musica (Music).jpg|thumb|<div style="text-align:center;">''Musica''<br>Hans Sebald Beham<br>(1500-1550)</div>]]
Ar '''[[w:sonerezh|sonerezh]]''' eo an [[arz]] hag a bled gant ar sonioù hag an tav. Aozet hag arveret e vez sonerezh evit dudiañ, kehentiñ, kinklañ pe lidañ.<br>
==[[Thomas Aquinas]] (1228-1274)==
Meur a dermenadur zo d'ar sonerezh, hervez ar mare, ar [[kevredigezh|gevredigezh]] hag ar [[sevenadur]].
'''Ar sonerezh eo atizadur ar spered deveret diwar traoù peurbadel, o strinkañ sonioù.'''
*''Music is the exaltation of the mind derived from things eternal, bursting forth in sound.''
 
== Henamzer ==
==[[Friedrich Nietzsche]] (1844-1900)==
* Mar fell d'an den anavezout ur boblad e rank selaou he sonerezh.
'''Hep ar sonerezh e vije ar vuhez ur fazi.'''
* Mar fell dit mestroniañ ar bobl, bez mestr war he sonerezh da gentañ.
*''Ohne Musik wäre das Leben ein Irrtum.'' — ''Götzen-Dämmerung oder wie man mit dem Hammer philosophiert'' (1888), rann ''Sprüche und Pfeile'', 33.
:— [[Platon]] (427–348) : ''Politeia'' (385–370) — ''La République'', Flammarion, 2011 {{ISBN|978-2-08-138669-3}}
 
== XIIIvet kantved ==
==[[Havelock Ellis]] (1859-1939)==
* Ar sonerezh eo atizadur ar spered deveret diwar traoù peurbadel, dre strinkañ sonioù.
'''Ar stardadenn reizhel ne c'hell bezañ keñveriet nemet gant ar sonerezh ha gant ar pediñ.'''
:— [[Thomas Aquinas]] (1228–1274)
*''The sexual embrace can only be compared with music and with prayer.''
 
== XVIvet kantved ==
==[[John Erskine]] (1879-1951)==
* An den-se ha na gar ket ar sonerezh ez eo ret kaout aon razañ ha tremen hebiou dezhañ. Dall ha bouzar eo ouzh kened ar bed, ha gouest eo da ober forzh petra, rak teñvalijenn zo ennañ.
'''Ar sonerezh eo ar yezh nemeti na ne c'heller ket lavaret un dra skars pe flemmus.'''
:— [[William Shakespeare]] (1564–1616) : ''The Merchant of Venice'' (1596)
*''Music is the only language in which you cannot say a mean or sarcastic thing.''
 
== XVIIIvet kantved ==
==[[Edgard Varèse]] (1883-1965)==
* Yezh an entan eo ar sonerezh, hogen kement entan n'eo ket dellezek da vout lakaet e sonerezh.
'''Petra eo ar sonaozañ anez an urzhiañ an danvez sonek ?'''
:— Christoph Martin Wieland (1733–1813), barzh, troer hag embanner alaman : ''Oberon'' (1780) • {{de}} [http://gutenberg.spiegel.de/buch/oberon-4631/1 Lenn en-linenn]
*''Qu'est-ce que la composition sinon l'ordonnance de la matière sonore ?'' — Lizher da André Jolivet, 29 Eost 1936
* Ur bennaenn zo e kalon ar sonerezh, n'eo ket bet kavet c'hoazh.
:— [[William Herschel]] (1738–1822) <ref>Meneget gant Edward Singleton Holdon e ''Sir William Herschel: His Life and Works'' (1881).</ref>
* Ar sonerezh mat ne fazi ket, mont a ra war-eeun da strad an ene da glask ar glac'har a vez ouzh hon flaouiañ.
:— Henri Beyle, ''alias'' [[Stendhal]] (1783–1842) : ''Vies de Haydn, de Mozart et de Métastase'', Forgotten Books, 2017 {{ISBN|978-0-282-93734-8}}
 
== XIXvet kantved ==
* Ar sonerezh eo yezh hollek mab-den.
:— [[Henry Wadworth Longfellow]] (1807–1882) : ''Outre-Mer: A Pilgrimage Beyond the Sea (Travelogue)'' (1835) <ref>Meneget gant Kathleen Kimball e ''The Music Lover's Quotation Book: A Lyrical Companion'', Sound and Vision Publishing, 1990 {{ISBN|978-0-920151-13-6}}</ref>
* Ker ret eo trouz ar vangounell o wigourat ha sonerezh ar pellennoù.
:— [[Henry David Thoreau]] (1817–1862) <ref>Meneget gant Franklin B. Sanborn : ''The First and Last Journey of Thoreau'', Triest Publishing, 2018 {{ISBN|978-0-649-04724-6}}</ref>
* Berrskriverezh ar from eo ar sonerezh.
:— [[Lyev Tolstoy]] (1828–1910) <ref name="SEA">Meneget gant Sheila E. Anderson e ''The Quotable Musician: From Bach to Tupac'', Allworth Press, 2010 {{ISBN|978-1-58115-732-1}}</ref>
* Hep ar sonerezh e vije ar vuhez ur fazi, ur skuizhder, un harlu.
:— [[Friedrich Nietzsche]] (1844–1900) : ''Götzen-Dämmerung oder wie man mit dem Hammer philosophiert'' (1888), rann ''Sprüche und Pfeile'', 33, Severus Verlag, 2015 {{ISBN|978-3-95801-151-9}}
* Ar stardadenn reizhel ne c'hell bezañ keñveriet nemet gant ar sonerezh ha gant ar pediñ.
:— [[Henry Havelock Ellis]] (1859–1939) : ''The Dance of Life'' (1923) • {{en}} [http://www.gutenberg.net.au/ebooks03/0300671.txt Lenn en-linenn]
* Un den hag a gar ar sonerezh a warant ur c'hard eus e hevoud.
:— [[Jules Renard]] (1864–1910) : ''Journal'' (28 Here 1907) — Actes Sud, 2004 {{ISBN|978-2-7427-5216-4}}
* Lusk eo an hollved. E pep unan eus e elfennoù emañ sonerezh an [[w:atom|atom]] evel m'emañ sonerezh ar pellennoù.
:— [[Herbert George Wells]] (1866–1946) : ''Star Begotten'' (1937), CSIPP, 2018 {{ISBN|978-1-7220-7907-9}}
* Jedoniezh sonus eo ar sonerezh, sonerezh didrouz eo ar jedoniezh.
* Pedenn ar baganiz eo ar sonerezh.
:— [[Édouard Herriot]] (1872–1957) : ''Notes et maximes'' (1961)
* Trawalc'h eo ar sonerezh evit ur vuhez, met ur vuhez n'eo ket trawalc'h evit ar sonerezh.
:— Sergey Rac'hmaninov (1873–1943), sonaozour rusat <ref>Meneget gant Jacques-Emmanuel Fousnaquer e ''Rachmaninov'', Points, 1994 {{ISBN|978-2-02-013699-0}}</ref>
* Ar sonerezh eo ar yezh nemeti na c'hall ket lavaret un dra skars pe flemmus.
:— [[John Erskine]] (1879–1951)
* Emsav ar from enep ar moustrerezh eo ar jazz.
:— Joel Augustus Rogers (1880–1966), kazetenner hag istorour jamaikan-stadunanat : ''100 Amazing Facts About the Negro with Complete Proof'', CSIPP, 2014 {{ISBN|978-1-5033-5411-1}}
* Ar sonerezh a ro ur stumm d'an tav.
:— [[Georges Braque]] (1882–1963) : ''Le Jour et la Nuit'', Gallimard, 1956 {{ISBN|978-2-07-020977-4}}
* Petra eo ar sonaozañ anez an urzhiañ an danvez sonek ?
:— [[Edgard Varèse]] (1883–1965) : lizher da André Jolivet, 29 Eost 1936
* A vrient an dreistijin ! Goude selaouet ur pezh digant Mozart, an tav a zeu war-lerc'h zo digantañ c'hoazh.
:— [[Sacha Guitry]] (1885–1957) : ''Toutes réflexions faites'' (1947)
* Deuet on boas d'ar marv : ur pianoour zo un den dic'hizet en archeder, e-tal dezhañ e biano par d'ur c'harr-kañv.
:— [[Arthur Rubinstein]] (1887–1982) : ''My Many Years'', Alfred A. Knopf, 1980 {{ISBN|978-0-394-42253-4}}
* Kement a draoù kaer zo da lavarout c'hoazh e Do muiañ.
:— [[w:Sergey Prokofyev|Sergey Prokofyev]] (1891–1953) <ref name="SEA" />
* Perzhioù diniver zo d'ar sonerezh, kalz anezho n'int ket bet kavet c'hoazh.
:— [[Nour Ali Elahi]] ("Ostad Elahi", 1895–1974) : ''100 Maxims of Guidance'', Nour Foundation, 1995 {{ISBN|978-2-911331-00-8}}
 
== XXvet kantved ==
* Ar sonerezh hepken a c'hall komz a-zivout ar marv.
:— [[André Malraux]] (1901–1976) : ''La condition humaine'', Gallimard, 1933 {{ISBN|978-2-07-024131-6}}
* Da vat e santomp ez eus un ene ennomp pa seloaump sonerezh.
:— [[Jean Anouilh]] (1910–1987) : ''Le directeur de l'Opéra'', La Table Ronde, 1972 {{ISBN|978-2-7103-2240-5}}
* Da vat e santomp ez eus un ene ennomp pa selaouomp sonerezh.
:— [[Emil Cioran]] (1911–1995) : ''Les cahiers de l'Herne'' (1957–1972), Flammarion, 2015 {{ISBN|978-2-08-133353-6}}
* Mard eus un den hag a zle pep tra da [[w:Johann Sebastian Bach|Vach]] ez eo Doue a-dra-sur.
:— Emil Cioran : ''Syllogismes de l'amertume'' (1952), Foio, 1987 {{ISBN|978-2-07-032449-1}}
* Gant pep hini ac'hanomp ez eus ur sonerezh ambroug diabarzh.
:— [[Gilbert Cesbron]] (1913–1979) : ''Journal sans date'' (1936), Robert Laffont, 1970 {{ISBN|978-2-221-00396-1}}
* Akordeon ar binvidien eo ar piano.
:— [[Michel Audiard]] (1920–1985) : ''Audiard par Audiard'', Éditions René Château, 2000 {{ISBN|978-2-85852-051-0}}
* Sonerezh hiziv a zousa ar vuhez hag a vouzar an dud.
:— [[Frédéric Dard]] ("San-Antonio", 1921–2000) : ''Les pensées de San-Antonio'', Le Cherche Midi, 1996
* Ker bouzar e oa [[w:Ludwig van Beethoven|Beethoven]] ma kredas a-hed e vuhez e oa o livañ taolennoù.
:— [[François Cavanna]] (1923–2014) : ''Le saviez-vous?'', Éditions du Square, 1971
* [[w:Richard Wagner|Wagner]] ne c'hallan ket e selaou kalz. Bewech e peg ennon ar c'hoant da aloubiñ Polonia.
:— [[Woody Allen]] (*1935) : ''Manhattan Murder Mystery'' (1993)
* Ken abred e oa [[w:Wolfgang Amadeus Mozart|Mozart]] ma, da pemp bloaz ha hanter, ez aozas dija ''Boléro'' [[w:Maurice Ravel|Ravel]].
:— [[Pierre Desproges]] (1939–1988) <ref>Meneget gant Claude Gagnière en ''Pour tout l'or des mots'', Robert Laffont, 1997 {{ISBN|978-2-221-08255-3}}</ref>
* Talm un ene en hollved eo ar sonerezh.
:— [[Eugène Pilote]] (*1939) : ''Les feuilles sortent'', Éditions Refermez avant d'allumer, 1972
* Re vat eo ar primaozañ evit e lezel d'an degouezh.
:— Paul Simon (*1942), sonaozour, kaner ha soner stadunanat <ref>En ''Herald Tribune'', 12 Here 1990.</ref>
* Ar sonerezh a c'hall lakaat an dud en o frankiz.
:— [[Bob Marley]] (1945–1981) : kanaouenn ''Trench Town'' (1973)
* A-drugarez d'ar sonerezh e weler sklaeroc'h, pelloc'h eget gant an daoulagad.
:— [[Erik Orsenna]] (*1947) : ''La révolte des accents'', Le Livre de Poche, 2008 {{ISBN|978-2-253-12400-9}}
* En hon amzer ez eus muioc'h a luskoù eget a gendoniezh en hor buhezioù.
:— Jeff Clayton (*1954), saksellour jazz stadunanat <ref name="SEA" />
* Didalvez eo gouzout lenn ar sonerezh mar ne c'heller ket e gemer.
:— [[David Baird]] (*1956) : ''A Thousand Paths'', Sourcebooks, Inc., 2000 {{ISBN|978-1-57071-526-6}}
* Dellezek eo ar sonerezh da vout an eil yezh ret en holl skolioù ar bed.
:— [[Paul Carvel]] (*1964) : ''Jets d'encre'', Éditions Lateoli, 2000
 
== Notennoù ==
{{Daveoù|bannoù=2}}
 
[[Rummad:Arz]]