Albert Einstein : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Astenn |
|||
Linenn 40:
'''Estlammus eo al loc'honiezh pementadel, a-dra-sur. Met ur vouezh em c'hreizon a lavar din n'eo ket an dra gwirion c'hoazh. An arlakadenn a zegas kalz a draoù, hogen n'hor c'has ket tostoc'h da gevrin an Hini Kozh. Me, bepred, zo sur ne c'hoari ket Eñ an diñsoù.'''
*''Die Quantenmechanik ist sehr achtung-gebietend. Aber eine innere Stimme sagt mir, daß das doch nicht der wahre Jakob ist. Die Theorie liefert viel, aber dem Geheimnis des Alten bringt sie uns kaum näher. Jedenfalls bin ich überzeugt, daß der nicht würfelt.'' — Lizher da Vax Born, 4 Kerzu 1926. <ref>BORN Max, ''The Born-Einstein Letters, 1916-1955: Friendship, Politics and Physics in Uncertain Times'', Palgrave Macmillan, 2005 {{ISBN|978-1-4039-4496-2}}</ref>
===<span style="color:#b848ff;"><big>♦</big></span> [[w:br:Bloavezhioù 1920|Bloavezhioù 1920]]===
'''Soutil eo an Aotrou, met drouk n'eo ket.'''
*''Raffiniert ist der Herrgott, aber boshaft ist er nicht.'' — E Skol-veur Princeton, Ebrel 1921. <ref>CLARK Ronald W., ''Einstein: the Life and Times'', William Morrow, 2001 {{ISBN|978-0-0613-5184-6}}</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''[Ne viran ket] hevelep ditour em spered peogwir en e gaver e levrioù... Talvoudegezh ar c'helennadur skolveuriat n'eo ket deskiñ kalz fedoù, gourdonañ ar spered war ar soñjal eo.'''
*''[I do not] carry such information in my mind since it is readily available in books. ...The value of a college education is not the learning of many facts but the training of the mind to think.'' — Respont goude bout bet dic'houest da reiñ tizh ar gouloù en arnodenn Edison. <ref>{{en}} BRIAN Denis, ''Einstein, A Life'', p. 129 – Jossey Bass, 1997 {{ISBN|978-0-4711-9362-3}}</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Keit ha ma komz arlakadennoù ar matematik eus ar beziadoù, ne vezont ket diarvar, ha keit ha ma vezont diarvar ne gomzont ket eus ar beziadoù.'''
*''Insofern sich die Sätze der Mathematik auf die Wirklichkeit beziehen, sind sie nicht sicher, und insofern sie sicher sind, beziehen sie sich nicht auf die Wirklichkeit.'' — ''Geometrie und Erfahrung'' (1921) <ref>{{en}} POPPER Karl, ''The Two Fundamental Problems of the Theory of Knowledge'', Routledge, 2008 {{ISBN|978-0-4153-9431-4}}</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Azezet e oan war ur gador e burev ar brevedoù e [[:w:br:Bern|Bern]] pa zeuas ur soñj din a-daol-trumm : "P'emañ an den o kouezhañ dishual ne sant ket ar pouez a zo ennañ." Seizet e voen. Fromet-don e voen. Broudet e voen war-du arlakadenn ar [[w:br:Gravitadur|c'herc'hellerezh]].'''
*''I was sitting in a chair in the patent office at Bern when all of sudden a thought occurred to me: "If a person falls freely he will not feel his own weight." I was startled. This simple thought made a deep impression on me. It impelled me toward a theory of gravitation.'' — Prezegenn e Kyōto, 14 Kerzu 1922. <ref>{{en}} EINSTEIN Albert, ''How I Constructed the Theory of Relativity'' [https://courses.physics.ucsd.edu/2012/Winter/physics2d/einsteinonrelativity.pdf Lenn en-linenn]</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Estlammus eo al loc'honiezh pementadel, a-dra-sur. Met ur vouezh em c'hreizon a lavar din n'eo ket an dra gwirion c'hoazh. An arlakadenn a zegas kalz a draoù, hogen n'hor c'has ket tostoc'h da gevrin an Hini Kozh. Me, bepred, zo sur ne c'hoari ket Eñ an diñsoù.'''
*''Die Quantenmechanik ist sehr achtung-gebietend. Aber eine innere Stimme sagt mir, daß das doch nicht der wahre Jakob ist. Die Theorie liefert viel, aber dem Geheimnis des Alten bringt sie uns kaum näher. Jedenfalls bin ich überzeugt, daß der nicht würfelt.'' — Lizher da Vax Born, 4 Kerzu 1926. <ref>BORN Max, ''The Born-Einstein Letters, 1916-1955: Friendship, Politics and Physics in Uncertain Times'', Palgrave Macmillan, 2005 {{ISBN|978-1-4039-4496-2}}</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Diouzh an arlakadenn a implijit e c'hallit arsellout un dra pe get. An arlakadenn a ziuz ar pezh a c'heller arsellout.'''
*''Whether you can observe a thing or not depends on the theory which you use. It is the theory which decides what can be observed.'' — Evezhiadenn e-kerzh ur brezegenn gant ar fizikour Werner Heisenberg e [[:w:br:Berlin|Berlin]] e 1926. <ref>SALAM Abdus, ''Unification of Fundamental Forces: The First 1988 Dirac Memorial Lectures'', p. 98-101 – Cambridge University Press, 1990 {{ISBN|978-0-5213-7140-7}}</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Klaskit mont tre e kevrinoù an natur gant hor galloudoù berr, ha kavout a reot a-drek pep gwidennad hewelus e chom un dra bennak soutil, dreist krog ha na c'heller ket displegañ. Ma relijion eo azaoueziñ an nerzh-se hag a zo dreist kement tra a c'hallomp kompren. Un den a relijion zo ac'hanon diouzh ar savboent-se.'''
*''Try and penetrate with our limited means the secrets of nature and you will find that, behind all the discernible concatenations, there remains something subtle, intangible and inexplicable. Veneration for this force beyond anything that we can comprehend is my religion. To that extent I am, in point of fact, religious.'' — Da Alfred Kerr, 1927. <ref>{{en}} KESSLER Harry G., 'Diaries of a Cosmopolitan, 1918-37'', Weidenfeld & Nicolson History, 2000 {{ISBN|978-1-8421-2061-3}}</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Krediñ a ran e doue [[Baruch Spinoza|Spinoza]], en em ziskuilh en unvaniezh leal ar bed, ket en un doue a zo prederiet gant planedenn hag oberoù mab-den.'''
*''Ich glaube an Spinozas Gott, der sich in der gesetzlichen Harmonie des Seienden offenbart, nicht an einen Gott, der sich mit Schicksalen und Handlungen der Menschen abgibt.'' — Respont d'ar goulenn "Ha krediñ e Doue a rit ?" ; pellskrid d'ar rabin Herbert S. Goldstein, 24 Ebrel 1929.<ref> {{en}} [http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F10B1EFC3E54167A93C7AB178FD85F4D8285F9 ''The New York Times'' 25 April 1929]</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Mard eo A berzh er vuhez, neuze A = x + y + z. Labour eo x, c'hoari eo y, ha derc'hel e c'henoù prenn eo z.'''
*''If A is success in life, then A = x + y + z. Work is x, play is y and z is keeping your mouth shut.'' — Lavaret da J. Woolf e Berlin en hañv 1929. <ref name="CA" />
===<span style="color:#b848ff;"><big>♦</big></span> [[w:br:Bloavezhioù 1930|Bloavezhioù 1930]]===
'''Par da vont war varc'h-houarn eo ar vuhez. Ret d'an den kenderc'hel da fiñval evit mirout e gempouez.'''
*''Life is like riding a bicycle. To keep your balance you must keep moving.'' — Lizher d'e vab Eduard, 5 C'hwevrer 1930. <ref>ISAACSON Walter, ''Einstein: His Life and Universe'', p. 367 – Simon & Schuster, 2008 {{ISBN|978-0-7432-6474-7}}</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Krediñ a ra din ez eus un abeg da gement tra a reomp pe a vevomp ; mat eo koulskoude na vout gouest d'e welout.'''
* ''I believe that whatever we do or live for has its causality; it is good, however, that we cannot see through to it.'' — Kendiviz gant [[Rabindranath Tagore]], 14 Ebrel 1930. <ref name="RT">TAGORE Rabindranath, ''The Religion of Man'', Rupa & Co., 2005 {{ISBN|978-8-1716-7628-6}}</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Ne c'heller ket dielfennañ ar sonerezh pa vez mat-dreist, ha pa vefe eus ar Reter pe eus ar Gornaoueg.'''
*''The really good music, whether of the East or of the West, cannot be analyzed.'' — <ref name="RT" />
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Gwech ebet ne soñjan en dazont. Buan a-walc'h e teu.'''
* ''I never think of the future. It comes soon enough.'' — <ref name="CA" />
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Kement ha minelloù e pep lec'h hag anevaladur e talvez un diktatouriezh. En un aergelc'h a frankiz eztaoliñ hepken e c'hall ar skiant bleuniañ.'''
* ''Die Diktatur bringt den Maulkorb und dieser die Stumpfheit. Wissenschaft kann nur gedeihen in einer Atmosphäre des freien Wortes.'' — 1930. <ref>{{en}} FORST-BATTAGLIA Otto, ''Dictatorship on Its Trial, Ayer & Co., 1930 {{ISBN|978-0-8369-1607-2}}</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Diazez an holl skiantoù naturel eo ar c'hrediñ en ur bed diavaez dizalc'h diouz an arseller.'''
* ''Der Glaube an eine vom wahrnehmenden Subjekt unabhängige Außenwelt liegt aller Naturwissenschaft zugrunde.'' — ''Maxwells Einfluss auf die Entwicklung der Auffassung des Physikalisch-Realen'', dornskrid, 1931. <ref>{{de}} [http://alberteinstein.info/vufind1/Digital/EAR000034102#page/1/mode/2up Lenn en-linenn]</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Aezezet e bac'h e vennozh eo pep den ; ret eo dezhañ e zigeriñ frank, ha kement-se en e yaouankiz, evit arnodiñ e vennozhioù er veziadelezh.'''
* ''Everyone sits in the prison of his own ideas; he must burst it open, and that in his youth, and so try to test his ideas on reality.'' — <ref>{{en}} EINSTEIN Albert, ''On Cosmic Religion and Other Opinions and Aphorisms'', Dover Publications, 2009 {{ISBN|978-0-4864-7010-8}}</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
'''Ar vuhez bevet evit an hentez eo ar vuhez talvoudus nemeti.'''
* Only a life lived for others is a life worthwhile. — 1932. <ref>{{en}} [http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F40617F83B5A13738DDDA90A94DE405B828FF1D3 ''The New York Times'', 20 Even 1932]</ref>
<div style="width:300px;"><hr></div>
==Notennoù==
| |||